Σύμφωνα με το σχέδιο των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρίας προβλεπόταν η έκρηξη της Επανάστασης «εν καιρώ» κατά τα γραφόμενα του Ξάνθου. Το σχέδιο προέβλεπε να κατηχηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι Έλληνες που ασκούσαν επιρροή ώστε να συμπαρασύρουν και τους υπόλοιπους στο εγχείρημα.
Η εγγενής αντίφαση που υπήρχε σε αυτό το σχέδιο ήταν ότι όσο αυξάνονταν τα μέλη τόσο δυσκόλευε η διατήρηση της άκρας μυστικότητας που ήταν αναγκαία. Σε ειδικό συμφωνητικό με ημερομηνία 22 Σεπτεμβρίου 1818 αποτυπώνεται η πρόταση των Φιλικών προς τον Ιωάννη Καποδίστρια για ανάληψη της Αρχής.
Ο Ξάνθος χαρακτηρίζει τον υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας ως «σημαντικόν και άξιον της εμπιστοσύνης του ελληνικού Έθνους δια την μεγάλην πολιτικήν του εις την Ρωσσίαν θέσιν».
Σκοπός της πρότασης δεν ήταν μόνο η απόκτηση ικανής ηγεσίας αλλά και η διατήρηση της εντύπωσης ότι η Ρωσική Αυτοκρατορία βρίσκεται πίσω από την Επανάσταση. Πολλοί από τους επαναστάτες της εποχής πίστευαν ότι με την έναρξη της Επανάστασης θα εκβίαζαν ρωσοτουρκικό πόλεμο*.
Μέσα σε αυτή τη ρευστή συνθήκη της εποχής και χωρίς να υπολογίζουν τις αντιξοότητες οι επικεφαλής της Επανάστασης είχαν πάρει τη μεγάλη απόφαση.
Τελικά, «η αξίωση ισχύος κόβει τον δεσμό του χαοτικού προκαταρκτικού κόσμου και βάζει στη θέση του έναν οργανωμένο κόσμο, ο οποίος εναρμονίζεται με τις επιθυμίες της»**.
Πηγές: * Δεσποτόπουλος, Αλ., «Η απόφαση για την Επανάσταση» στο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ.ΙΒ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα: 1975, σσ. 14–15.
** Κονδύλης, Π., Ισχύς και απόφαση, Στιγμή, Αθήνα: 2001, σ.62
Κείμενα: Παύλος Κουτουζής Εκφώνηση: Άννα Μπάστα
