Για τη ληστεία ως κοινωνικό φαινόμενο έχουν γραφτεί πολλά, η οπτική όμως των διωκτών τους παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δεν είναι τυχαίο ότι για να ορίσει ο λαός μας τη διπροσωπία σε παλαιότερες εποχές χρησιμοποιούσε την παροιμία: «Και στο ληστή ψωμί και στο χωροφύλακα χαμπέρι».
Σύμφωνα με τον ανθυπολοχαγό του πεζικού Ανδρέα Μοσχονήσιο, ο οποίος συνέγραψε πόνημα για τη ληστεία στην Ελλάδα με ημερομηνία έκδοσης 1869: «Ο ληστής είναι φύσει δειλός! Όσην θρασύτηταν, ωμότητα και σκληράν καρδίαν προς τους ατυχείς αιχμαλώτους τους αόπλους κατοίκους, τοσαύτην δειλίαν και μικροψυχίαν παρουσιάζει κατά τας συμπλοκάς, τας οποίας αποφεύγει ως η έλαφος τον κυνηγόν». *
Θεωρεί ότι παρά τις μεγάλες χρηματικές αμοιβές και τη διαρκή καταδίωξή τους από τα σώματα ασφαλείας, οι ληστές επιβιώνουν χάρη στις γνωριμίες και τις πολιτικές διαπλοκές. «Διατί να ζητώμεν τους ληστάς εις τα όρη και τας φαράγκας;». ** .
Ο συντάκτης του κειμένου θεωρεί ότι οι ισχυροί των μεθοριακών περιοχών χρησιμοποιούσαν τους ληστές. «Δια των ληστών εκφοβίζουσι τους ψηφοφόρους, δια αυτών δολοφονούσι τους ανεξάρτητους χαρακτήρας… δυνάμει αυτών εισέρχονται εις τον περίβολον της Βουλής». ***
Στη συνέχεια προτείνει μια σειρά από μέτρα για την εξάλειψη της ληστείας, όπως δημιουργία σταθμών του στρατού στις περιοχές που παρουσιάζονταν ληστρική
δράση, απομάκρυνση των Βλαχοποιμένων από τη συνοριογραμμή, εκτοπισμό των συνεργατών και των συγγενών των ληστών σε νησιά των Κυκλάδων. Προτείνει επίσης την άμεση εκτέλεση των θανατικών ποινών.
Πηγές: * Μοσχονήσιος. Α. Το κάτοπτρον της εν Ελλάδι ληστείας, Τύποις “Εθνικού Μέλλοντος”, Ερμούπολη 1869, σελ.29
** Μοσχονήσιος. Α. Το κάτοπτρον της εν Ελλάδι ληστείας, Ερμούπολη 1869, σελ.32
*** Μοσχονήσιος. Α. Το κάτοπτρον της εν Ελλάδι ληστείας, Ερμούπολη 1869, σελ.33
Κείμενα: Παύλος Κουτουζής
Εκφώνηση: Άννα Μπάστα
