Η μικρού μήκους ταινία «OTRANTO» αφηγείται την τραγική ιστορία του σκάφους «Katër i Radës» που βυθίστηκε το 1997 εξαιτίας του ναυτικού αποκλεισμού που είχε επιβάλει η ιταλική κυβέρνηση στα μεταναστευτικά ρεύματα από την Αλβανία. Οι δημιουργοί της ταινίας Ιώνιαν Μπισάι και Σωτήρης Τσίγκανος (λειτουργούν ως εικαστικό δίδυμο με το όνομα Latent Community) καταγράφουν με την κάμερά τους τον αγώνα των συγγενών των θυμάτων για δικαίωση.
Από την Μαρία Βασιλοπούλου
Η ταινία συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα Ελληνικές Μικρές Ιστορίες του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.
Ο Σωτήρης Τσίγκανος μίλησε για την ταινία «OTRANTO» στον Αθήνα 9.84.
Μία τραγωδία που συνέβη πριν από 23 χρόνια είναι το θέμα της ταινίας «OTRANTO» που δημιουργήσατε με τον Ιώνιαν Μπισάι. Πως έγινε η επιλογή του θέματος;
«Τη συγκεκριμένη ιστορία την έφερε ο Ιώνιαν (Μπισάι) στο τραπέζι, ο οποίος έχει καταγωγή από το νότιο τμήμα της Αλβανίας και από μικρό παιδί άκουγε και έμαθε την ιστορία αυτή από τα πολυφωνικά τραγούδια και τα μοιρολόγια που τραγουδούν στην Αλβανία, τα οποία λειτουργούν και σαν φορείς της συλλογικής μνήμης για αντίστοιχα γεγονότα. Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με την ιστορία αυτή γιατί θέλαμε να τη φέρουμε στο σήμερα και μέσα από την ιστορία να συνομιλήσουμε και με τα γεγονότα που συμβαίνουν σήμερα ξανά στη Μεσόγειο, μελετώντας μία ιστορία και μία μεταναστευτική τραγωδία πίσω από το γεγονός».
Ένα θέμα επίκαιρο.
«Δυστυχώς είναι πολύ επίκαιρο. Επίσης είναι μία ιστορία που δεν έχει τελειώσει, δεν έχει λήξει. Μετά από 23 χρόνια οι άνθρωποι αυτοί συνεχίζουν να διεκδικούν την αποκατάσταση της ιστορίας και διεκδικούν ουσιαστικά τον σεβασμό στους νεκρούς τους».
Τα πολυφωνικά τραγούδια που γράφτηκαν για το ναυάγιο -είναι γνωστό ότι η Αλβανία έχει πλούσια μουσική πολυφωνική παράδοση- πως χρησιμοποιούνται στην ταινία;
«Στην ταινία αποφασίσαμε να μην εντάξουμε τα πολυφωνικά τραγούδια. Τα χρησιμοποιήσαμε περισσότερο σαν μια μορφή αρχείου στο στάδιο της έρευνας μας, το οποίο μας βοήθησε πολύ στο να κατανοήσουμε τον τρόπο που χρησιμοποιούνται και πολιτισμικά διάφορες λειτουργίες πένθους και μνημόνευσης από τις κοινότητες για ιστορίες σαν και την τραγωδία του Οτράντο. Από κει και πέρα προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε άλλα μέσα που να τη φέρουν στο σήμερα. Ουσιαστικά αυτό που κάνουμε είναι ότι δημιουργούμε μια πολυφωνική αφήγηση, έχοντας κάνει ένα κολάζ με τις αφηγήσεις των συγγενών των θυμάτων, οι οποίες χτίζουν και την ιστορία στην ταινία».
Ποιες ήταν οι αντιδράσεις του κοινού;
«Έχουμε αποκομίσει πολύ θετικά σχόλια, κι αυτό είναι δείγμα στήριξης. Την ταινία αυτή την διαβάζουμε και προτείνουμε και στον κόσμο να την διαβάσει ως ένα αντιμνημείο, πέρα από μία ταινία ή ένα ντοκιμαντέρ. Μέσα στην ταινία ένα σημαντικό κομμάτι είναι και ο ρόλος της τέχνης, το πως παρεμβαίνει σε τέτοιου είδους περιστατικά και ιστορίες και καμιά φορά λειτουργεί βοηθώντας τους ανθρώπους, καμιά φορά όμως δυσκολεύει τους αγώνες τους. Στη συγκεκριμένη ιστορία, το κουφάρι του πλοίου που βούλιαξε το πολεμικό ναυτικό στα στενά του Οτράντο έχει καταλήξει αυτή την στιγμή να είναι ένα δημόσιο γλυπτό στην Ιταλία».
Πως λειτουργεί η Latent Community (λανθάνουσα κοινότητα);
Το Latent Community με το οποίο έχουμε ονομάσει το εικαστικό μας δίδυμο και είναι και το ομώνυμο πρότζεκτ που τρέχουμε, μέρος του οποίου είναι και το OTRANTO, είναι μια ανοιχτή διαδικασία έρευνας πάνω σε ιστορίες που έχουν να κάνουν με περιπτώσεις κοινωνικής πολιτικής και οικολογικής δικαιοσύνης, με ιστορίες που είτε είναι στην αφάνεια, είτε έχουν διαστρεβλωθεί από τις κυρίαρχες αφηγήσεις. Εμείς θέλουμε να κάνουμε ορατό και να φέρουμε στην επιφάνεια αυτό που συνήθως παραβλέπεται -εξ ου και το “λανθάνον”- αυτό το οποίο υπάρχει και δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό».
Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; «Υπάρχουν σχέδια που είναι προς υλοποίηση και αφορούν το μέλλον. Ένα από αυτά -θα είναι μία βιντεοεγκατάσταση- αφορά τις περιοχές της Φλώρινας και της Πτολεμαΐδας και τις επιπτώσεις που έχουν τα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ στο φυσικό τοπίο και στις κοινότητες που ζουν στις περιοχές αυτές».
OTRANTO
των Ιώνιαν Μπισάι & Σωτήρη Τσίγκανου
26ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΝΥΧΤΕΣ ΠΡΕΜΙΕΡΑΣ
Διαγωνιστικό Τμήμα Ελληνικές Μικρές Ιστορίες
Το OTRANTO, μια υβριδική ταινία μικρού μήκους των Ιώνιαν Μπισάι και Σωτήρη Τσίγκανου, συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα Ελληνικές Μικρές Ιστορίες, του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.
Ένα φιλμ που αναμειγνύει την εικαστική γλώσσα με το ντοκιμαντέρ, το OTRANTO φέρνει στο προσκήνιο μια μεταναστευτική τραγωδία από το παρελθόν, στο σήμερα. Τέσσερις γυναικείες φωνές υφαίνουν την πολυφωνική αφήγηση της τραγικής ιστορίας του σκάφους «Katër i Radës», που βυθίστηκε το 1997 εξαιτίας του ναυτικού αποκλεισμού που είχε επιβάλει η ιταλική κυβέρνηση στα μεταναστευτικά ρεύματα από την Αλβανία. Οι συγγενείς των πρώτων 81 θυμάτων (οι περισσότεροι παιδιά και νέοι) στο κατώφλι της σύγχρονης Ευρώπης-φρούριο, διασχίζουν κάθε χρόνο το στενό του Οτράντο, ακολουθώντας την ίδια πορεία με το ναυαγισμένο καράβι, για να θέσουν τις ερωτήσεις που αγνοούνται επιδεικτικά ως σήμερα από τα ΜΜΕ και τις δικαστικές αρχές.
Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Jonian Bisai, Σωτήρης Τσίγκανος // Διεύθυνση φωτογραφίας: Στέλιος Αποστολόπουλος GSC // Μοντάζ: Μυρτώ Καρρά // Ήχος: Γιώργος Μηλιώρης // Μουσική: Κωνσταντίνος Σκουρλής // Παραγωγός: Jonian Bisai // Αλβανία, Ιταλία, Ελλάδα
DCP // Έγχρωμο // 25’ // 2020
