Την πλήρη εφαρμογή του νέου συστήματος αναδοχής και υιοθεσίας εντός των επομένων εβδομάδων, το οποίο θα περιορίσει το απαιτούμενο χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας στους 12 μήνες, προανήγγειλε η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνα Μιχαηλίδου, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ΑΘΗΝΑ 984.
Όπως τόνισε η κ. Μιχαηλίδου, “βρισκόμαστε λίγες εβδομάδες πριν από το να έχουμε ένα απολύτως λειτουργικό και γρήγορο σύστημα αναδοχών και υιοθεσιών”, παρουσιάζοντας βήμα προς βήμα το νέο σύστημα.
Συνολικά, οι εκκρεμείς αιτήσεις είναι 2.049 εκ των οποίων περίπου 800 βρίσκονται στο στάδιο της εκπαίδευσης και της κοινωνικής έρευνας, των υποψηφίων γονέων.
Τουλάχιστον 80 δομές σε ολόκληρη τη χώρα, φιλοξενούν 1.801 παιδιά. Για καθένα από τα παιδιά αυτά, οι αρμόδιοι κοινωνικοί λειτουργοί καταρτίζουν το ΑΣΟΑ (Ατομικό Σχέδιο Οικογενειακής Αποκατάστασης).
Αναλυτικότερα, η υφυπουργός Εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου, παρουσίασε τα σημεία- κλειδιά του νέου συστήματος αναδοχής και υιοθεσίας:
– Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής του νέου συστήματος αναδοχής και υιοθεσίας;
Παρά την πανδημία και τα έκτακτα ζητήματα που προέκυψαν, έχουμε καταφέρει να προχωρήσουμε με ταχύτητα το πρόγραμμα αναδοχής και υιοθεσίας ώστε από την αίτηση μέχρι τη σύνδεση των παιδιών που φιλοξενούνται σε δομές προστασίας με υποψήφιους γονείς, να χρειάζεται το πολύ ένας χρόνος. Να επισημάνω ότι όταν αναλάβαμε, οι υπηρεσίες δεν γνώριζαν ποιο είναι το σύνολο των παιδιών που φιλοξενούνται σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές φροντίδας καθώς δεν υπήρχε ένα Εθνικό Μητρώο.
Έχουμε εργασθεί έτσι ώστε πλέον από το φθινόπωρο, 12 μήνες θα είναι αρκετοί για να βρει ένα παιδί την κατάλληλη για αυτό οικογένεια. Τους τελευταίους μήνες κάναμε 4 ουσιαστικά βήματα:
Ολοκληρώσαμε την καταγραφή των παιδιών από 80 και πλέον δομές παιδικής προστασίας σε ένα κοινό Eθνικό Mητρώο.
Ξεκινήσαμε και ολοκληρώσαμε με τηλεδιασκέψεις εν μέσω κορονοϊού την κατάρτιση 130 δημόσιων λειτουργών από όλη την Ελλάδα, στην εκπαίδευση υποψήφιων ανάδοχων και θετών γονιών.
Προχωρήσαμε και συνεχίζουμε με τη δίμηνη εκπαίδευση των υποψήφιων γονέων οργανώνοντας εκπαιδευτικά σεμινάρια σε κάθε Περιφέρεια της χώρας. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα γονέων είναι από το 2018 απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη των γονέων στο Εθνικό Μητρώο.
Ξεκινήσαμε και ολοκληρώσαμε τον πρώτο από τους τρεις κύκλους εκπαίδευσης μελών του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος που θα συνδράμουν στην επεξεργασία των εκκρεμών και μελλοντικών αιτήσεων και την κοινωνική έρευνα των υποψήφιων γονέων.
– Ποια τα βήματα για την αναδοχή και την υιοθεσία;
Ο υποψήφιος γονιός μπαίνει στην ηλεκτρονική πλατφόρμα anynet.gr και καταθέτει την αίτησή του. Υποβάλλει ηλεκτρονικά τα πιστοποιητικά που απαιτούνται και αφού εγκριθεί η αίτησή του ως προς την πληρότητά της, ξεκινάει η διαδικασία της κοινωνικής έρευνας. Πιστοποιημένος κοινωνικός λειτουργός αναλαμβάνει να γνωρίσει και να ερευνήσει την οικογένεια.
Η κοινωνική έρευνα διαρκεί έως 3 μήνες για τις αναδοχές και έξι μήνες για τις υιοθεσίες. Στη συνέχεια, εφόσον ο κοινωνικός λειτουργός δώσει θετική γνωμάτευση, οι υποψήφιοι γονείς παρακολουθούν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα διάρκειας περίπου 2 μηνών. Μόλις ολοκληρωθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ξεκινά αυτοματοποιημένα από το ηλεκτρονικό σύστημα αλλά και υπό την επίβλεψη ειδικού συνεργάτη η διαδικασία συνταιριάσματος, σύνδεσης δηλαδή με το παιδί.
– Πόσος χρόνος απαιτείται με το νέο σύστημα;
Στόχος μας είναι η ελαχιστοποίηση του χρόνου ολοκλήρωσης των διαδικασιών, διασφαλίζοντας πάντα με απόλυτη διαφάνεια το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Αυτό ασφαλώς εξαρτάται και από τα χαρακτηριστικά κάθε αίτησης. Για παράδειγμα, δεδομένου ότι στο σύστημα ο αριθμός των βρεφών προς αναδοχή και υιοθεσία είναι συγκριτικά μικρότερος από τα παιδιά σε μεγαλύτερες ηλικίες, οι πολίτες που επιθυμούν να αναλάβουν τη φροντίδα ενός βρέφους, θα δυσκολευτούν περισσότερο καθώς φιλοξενούνται λίγα στις δομές. Επισημαίνω όμως ότι κατά την εκπαίδευση αλλά και την κοινωνική έρευνα, οι γονείς ενημερώνονται και συμβουλεύονται για όλα αυτά από τους ειδικούς.
– Τι αλλάζει σε σχέση με το παρελθόν στο σύστημα αναδοχών και υιοθεσιών;
Είμαστε λίγες εβδομάδες μακριά από το να έχουμε ένα απολύτως λειτουργικό και γρήγορο σύστημα αναδοχών και υιοθεσιών. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αλλαγή, καθώς παρά την ψήφιση του σχετικού νόμου το 2018, για δύο χρόνια, δεν είχαν γίνει τα βήματα που απαιτούνταν για την εφαρμογή του.
Τον Ιούλιο του 2019 που ανέλαβα, δεν είχε γίνει καν η καταγραφή των παιδιών. Με άλλα λόγια δεν γνωρίζαμε πόσα παιδιά βρίσκονται σε δομές φροντίδας στην Ελλάδα. Μετά από συστηματική προσπάθεια, καταγράψαμε κάθε παιδί, σε κάθε δομή στην Ελλάδα σε ένα ενιαίο μητρώο και για καθένα από αυτά τα παιδιά, καταρτίζουμε ένα ολιστικό πλάνο για το μέλλον του.
Οι υποψήφιοι γονείς δεν χρειάζεται πλέον να κάνουν πολλαπλές αιτήσεις σε πολλές ξεχωριστές δομές στην προσπάθειά τους να αυξήσουν τις πιθανότητες να γίνουν ανάδοχοι ή θετοί γονείς, αλλά μόνο μια.
Η υλοποίηση δύο περαιτέρω δράσεων αποτελεί κλειδί στην επίλυση της χρόνιας αυτής δυσλειτουργίας.
Πρώτον, δημιουργήσαμε έναν αρκετά μεγάλο αριθμό ειδικών, που για πρώτη φορά φέτος πραγματοποίησαν εκπαιδεύσεις γονέων σε θέματα αναδοχών και υιοθεσιών καθώς αποτελεί πλέον προϋπόθεση για το συνταίριασμά τους με ένα παιδί.
Δεύτερον, υλοποιήσαμε για πρώτη φορά τη συνεργασία των δημόσιων φορέων με μέλη του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος (ΣΚΛΕ) που ξεκίνησαν να εκπαιδεύονται, ώστε να αναλάβουν την επεξεργασία των αιτήσεων και την κοινωνική έρευνα των υποψήφιων γονιών. Η βοήθειά τους θα μειώσει σημαντικά τον χρόνο αναμονής για νέες αλλά και όλες τις εκκρεμείς αιτήσεις που υπάρχουν.
– Πόσες αιτήσεις έχουν υποβληθεί και πόσες εκκρεμούν συνολικά;
Συνολικά, οι αιτήσεις είναι 2.049 και από αυτές περίπου 800 βρίσκονται στο στάδιο της εκπαίδευσης και της κοινωνικής έρευνας. Όμως τα νούμερα αλλάζουν συνεχώς καθώς όσο εμείς μιλάμε η διαδικασία συνεχίζεται. Στόχος μας είναι στο άμεσο μέλλον η διαδικασία υιοθεσίας να έχει τέτοια ροή ώστε τα παιδιά να μένουν στις δομές μόνο όσο είναι απαραίτητο για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες αναδοχής ή υιοθεσίας.
– Έχει ληφθεί ειδική μέριμνα προκειμένου να γίνει κάποιος ανάδοχος ή θετός γονιός στα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά ή σε παιδιά που αντιμετωπίζουν κάποια ασθένεια;
Το κίνητρο των υποψήφιων γονιών, όπως και κάθε ατόμου που αποφασίζει να γίνει γονιός πρέπει να είναι πάντα το ίδιο, είτε το παιδί είναι ένα υγιές βρέφος, ένα παιδί μεγαλύτερης ηλικίας ή ένα παιδί με αναπηρίες. Το κίνητρο είναι κοινό: η χαρά της προσφοράς και της αγάπης.
Το κράτος ασφαλώς, αναγνωρίζοντας τις αυξημένες ανάγκες των παιδιών με αναπηρία, παρέχει μεγαλύτερη οικονομική στήριξη στους ανάδοχους γονείς που αναλαμβάνουν τη φροντίδα αυτών των παιδιών. Σε καμία όμως περίπτωση δεν θα έπρεπε αυτή η οικονομική στήριξη να εκλαμβάνεται ως κίνητρο, καθώς αφορά την κάλυψη των αναγκών του παιδιού και όχι των ανάδοχων γονέων.
– Πόσα παιδιά φιλοξενούνται σήμερα σε κοινωνικές δομές ή ιδρύματα;
Σε πάνω από 80 δομές σε όλη την Ελλάδα φιλοξενούνται 1801 παιδιά. Για καθένα από τα παιδιά αυτά οι αρμόδιοι κοινωνικοί λειτουργοί καταρτίζουν το ΑΣΟΑ (Ατομικό Σχέδιο Οικογενειακής Αποκατάστασης), στο οποίο αναφέρονται σημαντικές πληροφορίες που αφορούν το παιδί όπως αν ζουν οι γονείς του, αν μπορεί να δοθεί για υιοθεσία, κλπ.
Πρώτος μας στόχος είναι να επιστρέψουν στη φυσική τους οικογένεια αν αυτό είναι εφικτό. Οι κοινωνικοί λειτουργοί συμβάλλουν σε αυτό με επισκέψεις και συμβουλευτική στη φυσική οικογένεια. Αν αυτό δεν μπορεί να διασφαλιστεί τότε στόχος είναι το παιδί να μην παραμείνει σε δομή φροντίδας αλλά να αναζητηθεί και να βρεθεί η πιο κατάλληλη για αυτό οικογένεια.
Δημήτρης Κωστάκος
