Χρειάστηκαν περισσότερες από δυόμιση ώρες κατ’ ιδίαν συζητήσεων και άλλες τόσες σε επίπεδο διευρυμένων αντιπροσωπειών, ώστε η συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα να καταλήξει σε συμφωνία, μετά από έναν μήνα εντάσεων τέτοιων που οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις είχαν να υποστούν τουλάχιστον από το 2015.
Η επίτευξη μιας εκεχειρίας στο μέτωπο της Ίντλιμπ στη βορειοδυτική Συρία ήταν το κύριο ζητούμενο της διαπραγμάτευσης Πούτιν-Ερντογάν. Και εκεχειρία, αρχομένη από απόψε τα μεσάνυχτα, ήταν αυτό που ανακοίνωσαν οι δύο ηγέτες, σε μιαν έμπρακτη απόδειξη του ότι οι απειλές της Άγκυρας για κλιμάκωση των επιχειρήσεων εναντίον του συριακού κυβερνητικού στρατού συναντήθηκαν με αξεπέραστα αντικειμενικά όρια. Τούτο αποτελεί το πρώτιστο συμπέρασμα από τις κοινές δηλώσεις στη Μόσχα, όσο και αν όλα περιβλήθηκαν με την κατάλληλη διπλωματική αβρότητα.
Άλλωστε, υποδεχόμενος τον φιλοξενούμενό του, ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου επεφύλαξε ένα αιχμηρό μήνυμα προς την Άγκυρα, όσο και αν ήταν περιτυλιγμένο με εκφράσεις καλής θέλησης.
Ο Πούτιν απηύθυνε τα συλλυπητήριά του στον Ερντογάν για τους δεκάδες Τούρκους στρατιωτικούς που έπεσαν θύματα συριακής αεροπορικής επιδρομής, σημειώνοντας ότι κάθε θάνατος είναι λυπηρός, αλλά και συμπληρώνοντας ότι ούτε οι Σύροι στρατιωτικοί ιθύνοντες γνώριζαν ότι στις θέσεις που έπλητταν βρίσκονταν τουρκικές δυνάμεις. Δεν πρόκειται απλώς για μία προσπάθεια να δικαιολογηθεί όπως όπως η Δαμασκός, αλλά για μία πλάγια υπενθύμιση του ότι οι Τούρκοι στρατιώτες είχαν αναμιχθεί και συμπολεμούσαν με τους τζιχαντιστές τους οποίους στοχοποίησαν (κατά τους γνωρίζοντες, όχι χωρίς ρωσικές ενισχύσεις) οι δυνάμεις του Άσαντ.
Με την ολοκλήρωση του διαπραγματευτικού μαραθωνίου, οι δύο πλευρές έκαναν γνωστό ότι οδηγήθηκαν στη συνυπογραφή δύο μνημονίων συμπληρωματικών αυτού που είχαν συντάξει το φθινόπωρο του 2018 στο Σότσι και ρύθμιζε τα ζητήματα της Ίντλιμπ.
Σε επίπεδο διακηρύξεων αρχών, Ρωσία και Τουρκία επανέλαβαν τη δέσμευσή τους στην ακεραιότητα της Συρίας, καθώς και την πεποίθησή τους ότι η συριακή κρίση δεν επιδέχεται στρατιωτική λύση και ότι εναπόκειται στους ίδιους τους Σύρους να καθορίσουν το μέλλον της χώρας τους.
Ως προς τα ειδικότερα ζητήματα, η εκεχειρία σημαίνει ότι οι αντιμαχόμενες πλευρές θα μείνουν στο σημείο αντιπαράταξης που βρίσκονται αυτή τη στιγμή – συνεπώς απορρίπτεται η προηγούμενη τουρκική απαίτηση να αναδιπλωθούν οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις στις θέσεις που κατείχαν πριν την έναρξη της προέλασής τους, ήτοι εκτός της περιμέτρου της “ζώνης αποκλιμάκωσης” που είχε ορισθεί στο Σότσι.
Αντιθέτως, η Δαμασκός καταγράφει περαιτέρω κέρδη, επιτυγχάνοντας τον κύριο στόχο των τελευταίων στρατιωτικών επιχειρήσεών της: την απελευθέρωση των δύο αυτοκινητοδρόμων που συνδέουν το Χαλέπι με την πρωτεύουσα (M5) και τα παράλια (Μ4). Και ο μεν Μ5 έχει ήδη περάσει στα χέρια των συριακών κυβερνητικών στρατευμάτων – όμως για τον Μ4 οι νέες συμφωνίες που συνάφθηκαν στη Μόσχα προσθέτουν το άνοιγμά του με την ευθύνη κοινών ρωσο-τουρκικών περιπόλων, οι οποίες θα ξεκινήσουν στις 15 Μαρτίου. Βορείως και νοτίως του αυτοκινητοδρόμου δημιουργείται ζώνη ασφαλείας συνολικού πλάτους 12 χιλιομέτρων οι όροι λειτουργίας της οποίας θα ρυθμιστούν από τα υπουργεία Άμυνας Ρωσίας και Τουρκίας τις επόμενες επτά ημέρες.
Η πολιτική συνέχεια θα δοθεί στην επικείμενη τριμερή συνάντηση κορυφής της Διαδικασίας της Αστάνα, με τη συμμετοχή των ηγετών της Ρωσίας, της Τουρκίας, αλλά και του Ιράν.
Είναι αμφίβολο εάν η νέα αυτή συμφωνία θα αποδειχθεί, έστω και βραχυπρόθεσμα, ανθεκτική στον χρόνο. Το προηγούμενο του Σότσι είναι διδακτικό. Όμως η Δαμασκός καταγράφει τα έως τώρα κέρδη της, αποκτώντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα να δώσει στα στρατεύματά της μιαν ανάπαυλα για να ανασυγκροτηθούν. Ο δε Πούτιν αποδεικνύει την αταλάντευτη στήριξή του προς τους συμμάχους του, καταφέρνοντας να αποφύγει τη ρήξη με τον Ερντογάν.
Newsroom Αθήνα 9.84
