Όπως και ο ίδιος αρέσκεται να επισημαίνει,ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπορις Τζόνσον είναι φανατικός κλασικιστής και φιλέλληνας άρα εξαιρετικά ενημερωμένος για την ιστορική περιπέτεια των Γλυπτών του Παρθενώνα από την κλοπή τους έως σήμερα. Ωστόσο, όπως ο ίδιος κ. Τζόνσον δήλωσε κατά την χθεσινή υποδοχή στην Ντάουνιγκ Στριτ του Έλληνα πρωθυπουργού όταν ο κ. Μητσοτάκης του έθεσε το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών, είναι αναρμόδιος να συζητήσει το θέμα λόγω της απόλυτης αυτονομίας του Βρετανικού Μουσείου.
Η απάντηση μπορεί διαφέρει στον τόνο κάθε φορά, είναι πάγια ωστόσο εκ μέρους των Βρετανών πρωθυπουργών και πολιτικών ηγετών, άρα αναμενόμενη. Από την πλευρά του ο κ. Μητσοτάκης επέμεινε λέγοντας “το αίτημά μας δεν είναι φωτοβολίδα. Θα επιμείνουμε με μεθοδικότητα για να χτίσουμε τα απαραίτητα ερείσματα και στη βρετανική κοινή γνώμη για την ανάγκη επανένωσης με τα Γλυπτά του Μουσείου Ακροπόλεως. Είναι σημαντικό ζήτημα που αφορά τις διμερείς σχέσεις μας» .
Σύμφωνα me την επιχειρηματολογία του Κυριάκου Μητσοτάκη, η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα «δεν είναι κατά βάσιν ζήτημα μόνο νομικό, είναι πρωτίστως ζήτημα αξιακό και πολιτικό και θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα για να πετύχουμε τον σκοπό μας».
Κατά τη χθεσινή όμως συνάντηση φαίνεται ότι υπήρξε μια αλλαγή τόνου εκ μέρους της Νταουνινγκ Στριτ . Όπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα The Guardian “ η Ντάουνινγκ Στριτ δήλωσε ότι η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα είναι ζήτημα που αφορά το βρετανικό μουσείο, αναθεωρώντας, όπως φαίνεται, την πάγια άρνησή της γύρω από το θέμα αυτό. Μόλις τον Μάρτιο ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπ. Τζόνσον είχε διατυπώσει εκ νέου την άρνηση της βρετανικής κυβέρνησης σε συνέντευξη του στον ελληνικό Τύπο . “Η βρετανική κυβέρνηση έχει μία σταθερή, πάγια θέση για τα γλυπτά, ότι αυτά αποκτήθηκαν νόμιμα από τον Λόρδο Ελγιν με βάση τη νομοθεσία της εποχής και βρίσκονται νομίμως στην κατοχή του βρετανικού μουσείου”, είχε δηλώσει ο Τζόνσονστην εφημερίδα ” ΤΑ ΝΕΑ” .
Χθες όμως, ενόψει της συνάντησης του Βρετανού πρωθυπουργού με τον Έλληνα ομόλογό του Κυριάκο Μητσοτάκη, στην Ντάουνινγκ Στριτ, ο εκπρόσωπος του Βρετανού πρωθυπουργού απάντησε ως εξής στην ερώτηση γύρω από τη βρετανική θέση. “Το βρετανικό μουσείο λειτουργεί ανεξάρτητα από την κυβέρνηση. Είναι, ορθώς, απαλλαγμένο από πολιτική ανάμειξη. Οι αποφάσεις για τις συλλογές λαμβάνονται από τους επιτρόπους του μουσείου και τα ερωτήματα που αφορούν τον χώρο έκθεσης των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι δικό τους ζήτημα”.
Το βρετανικό μουσείο πάντως εμμένει στην άρνησή του, όπως φαίνεται από την ιστοσελίδα του, στην οποία αναφέρεται ότι «κοινοβουλευτική επιτροπή εξέτασε ενδελεχώς τις ενέργειες του Λόρδου Ελγιν το 1816 και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ήταν απολύτως νόμιμες. Εν συνεχεία τα γλυπτά εισήλθαν στο βρετανικό μουσείο με πράξη της βρετανικής Βουλής”.
“Λίγοι Έλληνες ηγέτες έχουν δώσει τόσο μεγάλη προτεραιότητα στον επαναπατρισμό των Γλυπτών όπως ο Μητσοτσάκης ο οποίος έχε περιγράψει την άρνηση της Βρετανίας δεσμευτεί μέσω συζητήσεων ως μια χαμένη μάχη» σημειώνει ο Guardian και συμπληρώνει: ” Ο κ. Μητσοτάκης σκόπευε να χρησιμοποιήσει ως δυνατό επιχείρημα στην ( χθεσινή) συζήτηση με τον Μπόρις Τζόνσον και τις διαρροές υδάτων που έχουν παρατηρηθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα από την οροφή της αίθουσας Duveen όπου εκτίθενται τα ελληνικά Γλυπτά θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλειά τους”.
Μία άλλη οπτική επί του θέματος προσφέρει δημοσίευμα των Times του Λονδίνου, το οποίο είδε το φως της δημοσιότητας πριν να ολοκληρωθεί η συνάντηση Μητσοτάκη – Τζόνσον.
Το δημοσίευμα στην ιστοσελίδα της βρετανικής εφημερίδας αναφέρεται σε συγκεκριμένους αρχαίους ελληνικούς θησαυρούς τους οποίους, όπως υποστηρίζει, σκοπεύει να δανείσει η ελληνική κυβέρνηση στη Βρετανία ως αντάλλαγμα για την συναίνεσή της στην επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Πρόκειται για δύο από τα πλέον δημοφιλή και λαμπρά εκθέματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, την χρυσή Προσωπίδα του Αγαμέμνονα, που ανακαλύφθηκε από τον Ερρίκο Σλήμαν κατά την διάρκεια της ανασκαφής του στους τάφους των Μυκηνών και το εμβληματικό χάλκινο άγαλμα του Δία ή του Ποσειδώνα.
Μάλιστα οι Times προχωρούν ένα βήμα παρακάτω, αφήνοντας να εννοηθεί ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια συζήτηση και δίνουν συγκεκριμένες πληροφορίες για την διαπραγμάτευση οι οποίες πάντως, μέχρι στιγμής, δεν επιβεβαιώνονται από την ελληνική πλευρά.
Σε ανακοίνωση της Ντάουνιγκ Στριτ τονίζεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο ζήτημα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα, ενώ ο Μπόρις Τζόνσον του απάντησε «ότι κατανοεί τη δύναμη των αισθημάτων του ελληνικού λαού γι’ αυτό το θέμα».
Επανέλαβε, ωστόσο, την πάγια θέση του Ηνωμένου Βασιλείου ότι είναι ζήτημα που αφορά στο συμβούλιο του Βρετανικού Μουσείου.
Οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν ότι αυτό το ζήτημα δεν θα επηρεάσει τις διμερείς τους σχέσεις, καταλήγει η ανακοίνωση της Ντάουνινγκ Στριτ.
Θέμα πολύ υψηλού ενδιαφέροντος, και όχι απλώς μία υποσημείωση στην επίσκεψη του στο Ηνωμένο Βασίλειο χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, το αίτημα για επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στους Financial Times αναφερόμενος στα Γλυπτά του Παρθενώνα.
«Υπάρχει ένα πολύ ισχυρό επιχείρημα για την επανένωσή τους, πράγμα που θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό. Αν βρισκόμουν στη θέση του πρωθυπουργού Τζόνσον και σκεφτόμουν “έξω από το κουτί” όσον αφορά την “Παγκόσμια Βρετανία” και την υποστήριξη αυτής της ιδέας, μιας Βρετανίας που διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στον κόσμο την εποχή μετά το Brexit, θα ήταν μία πολύ μεγάλη επίδειξη δημόσιας διπλωματίας εάν προσέγγιζε το ζήτημα από μία διαφορετική οπτική γωνία» σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
«Αν επισκεφτείτε το νέο Μουσείο της Ακρόπολης θα καταλάβετε τι εννοώ. Εκεί πρέπει να δει κάποιος τα γλυπτά, δίπλα στα πρωτότυπα έργα που άφησε πίσω ο Έλγιν» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στο τμήμα των γλυπτών που φιλοξενείται τώρα στο Λονδίνο και αναπαρίσταται στο Μουσείο της Ακρόπολης από γύψινα εκμαγεία. Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα, είναι ένα πολύ σημαντικό μνημείο και όχι ένα οποιοδήποτε έργο τέχνης.
Ο πρωθυπουργός, τόνισε μάλιστα στην ίδια συνέντευξη, ότι κατανοεί τη θέση του Βρετανικού Μουσείου, πως ενδεχόμενη επιστροφή των γλυπτών θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία κατάσταση όπου «άπαντες ζητούν ό,τι εκτίθεται στο Μουσείο», αλλά επέμεινε ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα είναι μια «ειδική περίπτωση».
«Έθεσα το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα στον Πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον σήμερα και πρόθεσή μου είναι να συνεχίσω να εργάζομαι σκληρά έως την οριστική επιστροφή τους στο Μουσείο της Ακρόπολης» δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στον χαιρετισμό του στα εγκαίνια της έκθεσης «Ancient Greeks: Science and Wisdom» στο Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου, στο πλαίσιο της επίσκεψής του στο Ηνωμένο Βασίλειο.
O χαιρετισμός του πρωθυπουργού στα εγκαίνια της έκθεσης «Ancient Greeks: Science and Wisdom» στο Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου.
Καλησπέρα σε όλους.
Sir Ian, ευχαριστώ πολύ για τα ευγενικά σας λόγια και το θερμό καλωσόρισμα,
Dame Mary, αγαπητέ Αναστάσιε, εξέχοντες καλεσμένοι,
Κυρίες και κύριοι,
Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση να πω λίγα λόγια εδώ σήμερα, σε αυτόν τον πανέμορφο χώρο.
Δεν κουράζομαι ποτέ να επισκέπτομαι αυτό το μουσείο. Και θυμάμαι ότι πριν από 25 χρόνια, όταν ζούσα στο Λονδίνο, η κατοικία μου βρισκόταν κυριολεκτικά απέναντι από το Μουσείο Επιστημών.
Και δεν κουράζομαι να το επισκέπτομαι όχι μόνο λόγω του σεβασμού που χαίρει το Μουσείο Επιστημών σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αλλά διότι το μουσείο και η εξαιρετική συλλογή εκθεμάτων του μας προσφέρει κάτι που θεωρώ ότι αποτελεί μια καταγραφή επιστημονικών, τεχνολογικών και ιατρικών επιτευγμάτων που αντέχει στο πέρασμα του χρόνου και δεν υπάρχει όμοια της. Μια καταγραφή που όχι μόνο καλύπτει χιλιετίες αλλά και κάθε γωνιά του εύθραυστου και συνεχώς μεταβαλλόμενου κόσμου μας.
Η έκθεση για την οποία διοργανώνεται η εορταστική αυτή εκδήλωση απόψε, «Ancient Greeks: Science and Wisdom», δεν αποτελεί εξαίρεση. Και αν δεν είχατε την ευκαιρία να την επισκεφθείτε -άλλωστε ακόμα δεν έχω κηρύξει την επίσημη έναρξη της- μην το φοβηθείτε.
Έχοντας πάρει μια μικρή γεύση, προ ολίγου, με κάποιους από εσάς, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν θα απογοητευτείτε.
Sir Ian, πριν από λίγο, στην τοποθέτησή σας, επικαλεστήκατε τα λόγια του Αρχιεπισκόπου John Potter. Αν μου επιτρέπετε, θεωρώ ότι ήταν μια σοφή επιλογή.
Τι θα λέγατε λοιπόν αν, μετά την αναφορά στον Αρχιεπίσκοπο Potter, προσπαθήσω να παραθέσω τα λόγια του Αριστοτέλη: «Αρχή της σοφίας είναι η αμφιβολία…. »
Ελπίζω και πιστεύω ότι τους επόμενους μήνες όσοι επισκεφθούν αυτή την εξαιρετική έκθεση θα ενισχύσουν την εκτίμηση τους για την επιστήμη και την καινοτομία του παρελθόντος μας. Και θα μάθουν πώς η σοφία -μέσω της αμφισβήτησης και μέσω της περιέργειας και της έρευνας- συνεχίζει να διαμορφώνει την επιστήμη και την καινοτομία του σήμερα.
Όπως θα δείτε, η έκθεση «Ancient Greeks: Science and Wisdom» αναδεικνύει το πώς η σύγχρονη επιστημονική καινοτομία βοηθά να αποκαλυφθούν περισσότερα παρά ποτέ σχετικά με την αρχαία Ελλάδα -επιτρέποντάς μας να ταξιδέψουμε πίσω στον χρόνο, σε έναν αρχαίο πολιτισμό, όπου κάποιες από τις τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν στην Κλασική Ελλάδα φαίνεται ότι ήταν σαφώς πιο προηγμένες σε σχέση με ό,τι πιστεύαμε στο παρελθόν.
Θέλουμε να συνεργαστούμε με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου και το Βρετανικό Μουσείο για την εξεύρεση λύσης, ώστε να μπορεί να δει κανείς τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην ολότητά τους στην Αθήνα, στον χώρο που ανήκουν. Έτσι θα μπορούν να εκτιμηθούν καλύτερα.
Κυρίες και κύριοι,
Υποψιάζομαι πως δεν έχει διαφύγει της προσοχής σας το γεγονός πως το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι πλέον μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μην ανησυχείτε. Δεν είναι η στιγμή να ανησυχήσετε και να σκεφτείτε «Ωχ όχι, πού το πάει…».
Ούτε είναι η στιγμή που οι φίλοι μας από τον Τύπο θα αρχίσουν να κρατάνε εντατικά σημειώσεις και είμαστε στα αυριανά πρωτοσέλιδα. Όχι.
Είναι η στιγμή όμως που θέλω να στραφεί η προσοχή σας -εντός όσο και εκτός της ΕΕ- στην τόσο εντυπωσιακή και πραγματικά διεθνή συνεργασία που κατέστησε εφικτή αυτή την έκθεση.
Η έκθεση δεν αποτελεί μόνο μέρος του πολιτιστικού προγράμματος Ηνωμένου Βασιλείου – Ελλάδος που σηματοδοτεί τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Ταυτόχρονα φιλοξενεί πολλά εκθέματα που βρίσκονται εδώ, με τη μορφή δανεισμού, από τα μήκη και τα πλάτη της Ευρώπης.
Δεν θα ήμασταν σήμερα εδώ για να γιορτάζουμε την σημαντική αυτή έκθεση χωρίς τη γενναιόδωρη στήριξη και τη συνεργασία όχι μόνο ελληνικών μουσείων, ακαδημαϊκών και φιλανθρωπικών φορέων, αλλά και πολλών ευρωπαϊκών μουσείων από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αυστρία, το Ηνωμένο Βασίλειο και μια σειρά από άλλους γενναιόδωρους ευεργέτες. Θα ήθελα να τους ευχαριστήσω όλους προσωπικά.
Επίσης, ελπίζω ότι η έκθεση «Ancient Greeks: Science and Wisdom» και το σχετικό πρόγραμμα εκδηλώσεων θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο στο βρετανικό κοινό τους ήδη ισχυρούς και διαχρονικούς δεσμούς ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ελλάδα.
Κυρίες και κύριοι,
Έχοντας κατά νου ακριβώς αυτή την κοινή ιστορία, αυτό το πνεύμα συνεργασίας, προσέγγισα τις συζητήσεις αυτής της εβδομάδας για το μέλλον των έργων που εσείς γνωρίζετε ως «Ελγίνεια Μάρμαρα» και σε εμάς στην Ελλάδα είναι γνωστά ως Γλυπτά του Παρθενώνα.
Θεωρώ πως ήρθε η ώρα να κάνουμε ένα γενναίο βήμα προς το άνοιγμα ενός νέου διάλογο ανάμεσα στο Λονδίνο και στην Αθήνα για αυτό το ζήτημα. Άλλωστε, τα γλυπτά αυτά συνιστούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και αποτελούν έναν σημαντικό συμβολικό δεσμό ανάμεσα στους σύγχρονους Έλληνες και τους προγόνους τους.
Το μεγαλύτερο μέρος των Γλυπτών του Παρθενώνα εκτίθεται στο σύγχρονο Μουσείο της Ακρόπολης, στην Αθήνα. Είμαι βέβαιος ότι γνωρίζετε πως το λεγόμενο «Ελγίνειο» τμήμα της συλλογής φιλοξενείται σε ένα άλλο σπουδαίο πολιτιστικό ίδρυμα, το Βρετανικό Μουσείο.
Δεν τίθεται αμφιβολία πως μπορούν να εκτιμηθούν με τον καλύτερο τρόπο ευρισκόμενα στον χώρο που ανήκουν. Έχει μεγάλη σημασία η οπτική σύνδεση των γλυπτών με το ίδιο το μνημείο που τους προσδίδει την παγκόσμια αξία τους. Για τον λόγο αυτό θέλουμε να συνεργαστούμε με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου και το Βρετανικό Μουσείο για την εξεύρεση λύσης που θα καταστήσει δυνατό να δει κανείς τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην ολότητά τους, στην Αθήνα.
Έθεσα το ζήτημα στον Πρωθυπουργό Johnson σήμερα και πρόθεσή μου είναι να συνεχίσω να εργάζομαι σκληρά έως την οριστική επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Εξάλλου, μουσεία ανά τον κόσμο εργάζονται όλο και περισσότερο ώστε να μοιραστούν, να επιστρέψουν, να επανενώσουν ή να δανείσουν εκθέματα, σε μία άνευ προηγουμένου κλίμακα.
Στην περίπτωση αυτής της έκθεσης, σπάνια και σημαντικά αντικείμενα έχουν συγκεντρωθεί για πρώτη φορά ώστε να αναδειχθούν πέντε τομείς της αρχαίας ελληνικής επιστήμης που αφορούν το σύμπαν, τον κόσμο των ζώων, τη μουσική και τα μαθηματικά, το ανθρώπινο σώμα και τις θάλασσες. Αν μία έκθεση σαν αυτή μπορεί να αποδείξει κάτι είναι ότι η συνεργασία μπορεί να οδηγήσει στη συγκρότηση εξαιρετικών συλλογών.
Ελπίζω πως δημιουργώντας συνεργατικά αυτές τις συλλογές, αν τις μοιραστούμε και αξιοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες -όπως με θαυμασμό βλέπω ότι έχετε πράξει εδώ- θα μπορέσουμε να διευρύνουμε την πρόσβαση των πολιτών και να αυξήσουμε την κατανόηση που έχουμε για τους επιστημονικούς, ιστορικούς και πολιτιστικούς θησαυρούς που σημαίνουν τόσα για εμάς.
Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, στην Αρχαία Ολυμπία, είδα πώς μια άλλη μοναδική συνεργασία, ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας και στην Microsoft, αξιοποιεί τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης και της επαυξημένης πραγματικότητας. Το project «Αρχαία Ολυμπία: Κοινός Τόπος» χρησιμοποιεί τις νεότερες τεχνολογίες για να ανοίξει έναν τελείως νέο τρόπο με τον οποίο μπορούμε να βιώσουμε την ουσία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η έκθεση αυτή κάνει ακριβώς το ίδιο, δίνοντας έμφαση στην καινοτομία προκειμένου να ανοίξει νέους ορίζοντες στη διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Επιτρέψτε μου να κλείσω με την ακόλουθη σκέψη.
Αναφερθήκαμε στη σημασία των Γλυπτών του Παρθενώνα για τον ελληνικό λαό. Τι θα μπορούσαμε να πούμε όμως για το μνημείο; Άραγε οι Αθηναίοι του 5ου αιώνα πΧ θα στέκονταν με τον ίδιο θαυμασμό ενώπιον των γλυπτών χωρίς τη βαθιά επιστημονική γνώση που κατέστησε εφικτή την αρχιτεκτονική τελειότητα του Παρθενώνα; Νομίζω πως όχι.
Η επιστήμη και η σοφία έχουν σημασία. Και όλα όσα θαυμάζουμε σε αυτή την έκθεση επιβεβαιώνουν αυτό που εννοούσε ο Einstein όταν είπε: «Στις μέρες μας, οι παλιές μηχανές επανεφευρίσκονται και αρχαία πειράματα διεξάγονται εκ νέου».
Κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ που με ακούσατε. Ευχαριστώ όλους τους δωρητές, τα ιδρύματα που κατέστησαν δυνατή αυτή την εξαιρετική έκθεση. Είναι μεγάλη μου χαρά που κηρύσσω επίσημα το άνοιγμα της έκθεσης «Ancient Greeks: Science and Wisdom”» στο κοινό.
Σας ευχαριστώ πολύ.
