Το πολιτικό σκηνικό που άλλαξε σε Αυστρία και Τσεχία το Σαββατοκύριακο, η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση και οι διαδηλώσεις υπέρ της Ε.Ε. στην Πολωνία είναι τα βασικά θέματα στον διεθνή Τύπο.
Για ενεργειακή κρίση: Οι Βρυξέλλες θα επιταχύνουν τις διαδικασίες αυτή την εβδομάδα προκειμένου να «απαντήσουν» στην ενεργειακή κρίση, μια εβδομάδα μετά το «χορό» εκκλήσεων που απηύθυναν κυβερνήσεις ώστε να προστατευθούν οι καταναλωτές από τις αυξανόμενες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος, αναφέρουν οι FT. Την ερχόμενη Τετάρτη, η Κομισιόν θα δημοσιεύσει τη πολυαναμενόμενη «εργαλειοθήκη» με μέτρα που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι εθνικές κυβερνήσεις για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από τις τιμές ρεκόρ του φυσικού αερίου. Θα περιλαμβάνουν μέτρα όπως μείωση του ΦΠΑ και τέλη για τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς επίσης και στοχευμένες δράσεις στήριξης με μορφή επιδομάτων των φτωχών νοικοκυριών αλλά και συγκεκριμένων μακροπρόθεσμων τιμών κόστους για τους πιο ευάλωτους.
Η «απάντηση» των Βρυξελλών μάλλον δεν θα ικανοποιήσει τις χώρες του Νότου και της Ανατολής που θεωρούν ότι η Ε.Ε χρειάζεται να ανανεώσει την εσωτερική ενεργειακή της αγορά και να αποκοπεί ο σύνδεσμος μεταξύ του κόστους για το φυσικό αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα. Αλλά αυτά τα ριζοσπαστικά μέτρα δεν είναι αποδεκτά από όλες τις χώρες του Νότου ή τους Επίτροπους με την αρμόδιο Επίτροπο ενέργειας, Kadri Simson να αναφέρει ότι οι κανονισμοί για τις τιμές ενέργειας δεν ευθύνονται για την κρίση.
Ένας τομέας πάντως που οι Βρυξέλλες θα προσφέρουν «δημιουργικές λύσεις» είναι το απόθεμα του φυσικού αερίου. Η Κομισιόν θα αναζητήσει τρόπους να στήσει μια πλατφόρμα αγοράς φυσικού αερίου και θα επιχειρήσει να καταρτίσει μια κοινή στρατηγική αποθέματος ώστε αυτό να χρησιμοποιείται σε περιόδους αυξημένης ζήτησης. Η ιδέα αναμένεται να παρουσιαστεί στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες σε δύο εβδομάδες και αναμένεται να προκαλέσει ενδιαφέρον αλλά και αντιδράσεις.
Ελλάδα, Ισπανία και Γαλλία ζητούν από τις Βρυξέλλες να συνδράμει και να ρυθμίσει τα αποθέματα φυσικού αερίου. Αλλά προηγούμενες προσπάθειες να δημιουργηθούν αποθέματα δεν προχώρησαν λόγω τεχνικών δυσκολιών και υπάρχουν ερωτηματικά για το χρόνο και το κόστος για ένα τέτοιο εγχείρημα. Η ανάλυση της Κομισιόν αναφέρει ότι η κρίση γύρω από το ηλεκτρικό ρεύμα θα καταλαγιάσει τους πρώτους μήνες του 2022. Το ερώτημα είναι αν μια προσωρινή αύξηση των τιμών θα προκαλέσει τελικά ριζικές αλλαγές στο σύστημα διαμόρφωσης τιμών κόστους ενέργειας για την Ε.Ε.
Στην Αυστρία: «Ο Κουρτς θα γίνει σκιώδης καγκελάριος» σχολιάζουν οι FT. Η παραίτηση Κουρτς το Σαββατοκύριακο μπορεί να αναδειχθεί ως μια «παύση» παρά το τέλος καθώς επέλεξε έναν στενό σύμμαχο για να τον διαδεχθεί και να διατηρήσει τη βουλευτική του ασυλία, αναφέρει το δημοσίευμα. Πρότεινε να αναλάβει τη θέση του ο αυστριακός υπουργός Εξωτερικών, Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ. Πολλοί λοιπόν θεωρούν πως θα εξακολουθήσει να κινεί παρασκηνιακά τα νήματα, «σκιώδη καγκελάριο» τον αποκαλεί ήδη η αντιπολίτευση – ένα γνωστό αυστριακό ταμπλόιντ, μάλιστα, το Kronen Zeitung, θυμήθηκε την περίοδο (2008-2012) που ο Βλαντίμιρ Πούτιν έγινε πρωθυπουργός, παραχωρώντας προσωρινά (και μόνο κατ’ όνομα) τη ρωσική προεδρία στον Ντμίτρι Μεντβέντεφ.
«Η χώρα μου είναι πιο σημαντική για μένα από το άτομό μου. Παραιτούμαι για να αποτρέψω το χάος»: με αυτά τα λόγια ανακοίνωσε ο 35χρονος Κουρτς, το μέχρι πρότινος «Wunderkind» (παιδί-θαύμα) της αυστριακής σκληρής Δεξιάς, την παραίτησή του από την καγκελαρία. Γνώριζε άλλωστε πως κατά την έκτακτη συνεδρίαση της αυστριακής Βουλής που είχε προγραμματιστεί για την Τρίτη, οι κυβερνητικοί του εταίροι θα στήριζαν πρόταση μομφής της αντιπολίτευσης σε βάρος του. Οι Πράσινοι είχαν αρχικά αντιδράσει με αμηχανία στις εφόδους που πραγματοποίησε την περασμένη Τετάρτη η αστυνομία στην καγκελαρία, την έδρα του ÖVP, στο υπουργείο Οικονομικών και αλλού, στις κατηγορίες που διατύπωσε η εισαγγελία κατά της διαφθοράς ότι ο Κουρτς χρησιμοποίησε από το 2016 έως «τουλάχιστον το 2018» «πόρους του υπουργείου» Οικονομικών προκειμένου να «χρηματοδοτήσει εν μέρει χειραγωγημένες δημοσκοπήσεις που υπηρετούσαν ένα αυστηρά μικροπολιτικό συμφέρον», στην επίσημη έναρξη έρευνας σε βάρος του Κουρτς και εννέα ακόμα υπόπτων, καθώς και του ÖVP και του ομίλου ταμπλόιντ Österreich. Στη συνέχεια, ωστόσο, κι ενώ κυκλοφορούσαν στον αυστριακό Τύπο κάποια από τα μηνύματα κειμένου στα οποία στηρίχτηκε εισαγγελία αποκαλύπτοντας τον Κουρτς ως έναν αδίστακτο πολιτικό χειριστή, οι Πράσινοι σκλήρυναν τη στάση τους και αξίωσαν την κεφαλή του επί πίνακι.
Αλλά το κόμμα δεν είχε συμφέρον να δει την κυβέρνηση συνασπισμού να καταρρέει: θα βρισκόταν τότε αντιμέτωπο με ελάχιστα ελκυστικές εναλλακτικές, από τις νέες εκλογές μέχρι μια νέα συμμαχία που θα συμπεριλάμβανε την Ακροδεξιά. Η πρόταση, λοιπόν, του Κουρτς να αναλάβει στη θέση του ο 52χρονος Σάλενμπεργκ, ένας διπλωμάτης καριέρας σχετικά νεόκοπος στην πολιτική, που είναι όμως στενός σύμμαχός του και υπερασπιστής της σκληρής του στάσης στο Μεταναστευτικό, τούς βρήκε αμέσως σύμφωνους. Από την πλευρά του, ο Κουρτς ξεκαθάρισε πως σκοπεύει να πολεμήσει τις καταγγελίες που τον βαραίνουν, αποδεχόμενος μόνο μερικά «λάθη» διατύπωσης σε κάποια από τα SMS που έχουν κυκλοφορήσει. Η έρευνα βρίσκεται ωστόσο ακόμα στα αρχικά της στάδια, και δεν είναι η μόνη που απειλεί τον Κουρτς. Από τον Μάιο ερευνάται επίσης με την υποψία της ψευδορκίας ενώπιον κοινοβουλευτικής επιτροπής. Μπορεί λοιπόν να επανεξελέγη τον Αύγουστο στην ηγεσία του ÖVP με 99,4% των ψήφων, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο πως η αυστριακή κυβέρνηση θα καταφέρει να εξαντλήσει την κοινοβουλευτική της θητεία, επιβιώνοντας ως το φθινόπωρο του 2024.
Στη Τσεχία: Η αντιπολίτευση στην Τσεχία κέρδισε τελικά την πλειοψηφία των εδρών της Βουλής στις βουλευτικές εκλογές οι οποίες διεξήχθησαν το Σάββατο, δίνοντάς της έτσι τη δυνατότητα να εκδιώξει από την εξουσία τον δισεκατομμυριούχο πρωθυπουργό Αντρέι Μπάμπις. Ο συντηρητικός συνασπισμός «Μαζί» με τον κεντρώο PirStan συγκεντρώνουν 108 από τις 200 έδρες του κοινοβουλίου, ενώ το κόμμα Ano του Μπάμπις 72 έδρες και το ακροδεξιό SPD 20, αναφέρει ο Guardian.
«Η διαφορά δεν ήταν μεγάλη, όμως πρόκειται για τεράστιο θρίαμβο της αντιπολίτευσης» σχολιάζει ο Μίλαν Νιτς, του Γερμανικού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων. Ο Πετρ Φιάλα και ο Ιβάν Μπάρτος, επικεφαλής των δύο συνασπισμών που κέρδισαν, δήλωσαν ότι έχουν μια ευκαιρία να σχηματίσουν κυβέρνηση. Ωστόσο, πόσο γρήγορα θα συμβεί εξαρτάται από τον πρόεδρο της Τσεχίας Μίλος Ζεμάν, στενό σύμμαχο του Μπάμπις, ο οποίος προεκλογικά είχε δηλώσει ότι θα δώσει την πρώτη εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο κόμμα με τη μεγαλύτερη δύναμη (και όχι σε συνασπισμό), δηλαδή στο κόμμα Ano του σημερινού πρωθυπουργού. Βέβαια, καθώς τα άλλα κόμματα έχουν αποκλείσει τη συνεργασία μαζί του, δεν φαίνεται να έχει μεγάλες πιθανότητες σχηματισμού κυβέρνησης. «Υπάρχει μια ξεκάθαρη πλειοψηφία που θέλει να συγκυβερνήσει, λέει η αναλύτρια Βλαντιμίρα Ντοράκοβα. «Ωστόσο όλα δείχνουν πως η διαδικασία για τον σχηματισμό κυβέρνησης θα διαρκέσει πολύ».
Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο από τη σοβαρή ασθένεια του 77χρονου προέδρου Ζεμάν, ο οποίος μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο χθες μετά τη συνάντησή του με τον Μπάμπις. Ο Ζεμάν νοσηλεύεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας του κεντρικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου της Πράγας, λόγω επιπλοκών που του προκάλεσε μια χρόνια πάθηση. Ο Μπάμπις, ένας εκρηκτικός δισεκατομμυριούχος, ίδρυσε το κόμμα Ano το 2011 και εισήλθε στην πολιτική υποσχόμενος να μεταφέρει στη διακυβέρνηση την εμπειρία του στη διοίκηση της επιχειρηματικής του αυτοκρατορίας και υποσχόμενος να πατάξει τη διαφθορά. Μείωσε τον φόρο εισοδήματος και αύξησε τις κρατικές συντάξεις, γεγονός που του εξασφάλισε ψήφους ηλικιωμένων. Ωστόσο δέχθηκε πολλές καταγγελίες για διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων. Στα Pandora Papers που δημοσιοποιήθηκαν πριν από λίγες ημέρες ο Μπάμπις αποδεικνύεται ότι χρησιμοποίησε παράκτιες εταιρείες προκειμένου να αγοράσει ιδιοκτησίες στη Γαλλία προτού εισέλθει στην πολιτική. Εχει δεχθεί έντονη κριτική επειδή επέτρεψε στο κρατικό χρέος να αυξηθεί κατακόρυφα, καθώς και για τη διαχείριση της πανδημίας, η οποία στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 30.000 Τσέχους.
Στην Πολωνία: Δεκάδες χιλιάδες Πολωνοί βγήκαν χθες στους δρόμους προκειμένου να «υπερασπιστούν μία ευρωπαϊκή Πολωνία» μετά την απόφαση που έλαβε την Παρασκευή το (ελεγχόμενο πλήρως από το κυβερνών PiS) Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας να απορρίψει την υπεροχή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας επί της εθνικής – η τελευταία, και πιο προκλητική εξέλιξη στη μακροχρόνια μάχη για τα πρότυπα και τους κανόνες δικαίου ανάμεσα στην Κομισιόν και την υπερσυντηρητική κυβέρνηση της Πολωνίας αναφέρουν οι FT. «Πρέπει να σώσουμε την Πολωνία, κανείς δεν θα το κάνει για μας», είχε διαμηνύσει νωρίτερα μέσω Τwitter στους πολίτες, καλώντας τους να διαδηλώσουν, ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και νυν επικεφαλής της Πλατφόρμας των Πολιτών, του μεγαλύτερου κόμματος της πολωνικής αντιπολίτευσης, Ντόναλντ Τουσκ. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ένα 80% των πολωνών πολιτών είναι υπέρ της παραμονής της χώρας τους στην ΕΕ. Οι σχέσεις ανάμεσα στη Βαρσοβία και τις Βρυξέλλες γίνονται ωστόσο όλο και πιο δύσκολες τα τελευταία έξι χρόνια, από όταν ανέλαβε την εξουσία το λαϊκιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη, πρωτίστως – αλλά όχι μόνο – λόγω των μεταρρυθμίσεων που επιβάλλει στη Δικαιοσύνη, υπονομεύοντας την ανεξαρτησία της και συρρικνώνοντας τις δημοκρατικές ελευθερίες. Χώρες όπως η Τσεχία και η Ουγγαρία, που επίσης έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς με τις Βρυξέλλες (και με το κράτος δικαίου) έσπευσαν να στηρίξουν τη Βαρσοβία, η απόφαση του Συνταγματικού της Δικαστηρίου, ωστόσο, με την οποία έκρινε πολλά άρθρα των ευρωπαϊκών συνθηκών «ασύμβατα» με το Σύνταγμα της χώρας, προκάλεσε την έντονη αντίδραση πολλών ευρωπαϊκών κρατών, ανάμεσά τους η Γαλλία, η Γερμανία και η Φινλανδία, καθώς και του Ευρωκοινοβουλίου, που αναμένεται να συζητήσει το θέμα στη διάρκεια της επόμενης ολομέλειας, από τις 18 Οκτωβρίου.
Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεσμεύτηκε να εξαπολύσει όλο το οπλοστάσιο των εξουσιών που της παρέχουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες προκειμένου να επαναφέρει την Πολωνία στην ευρωπαϊκή τάξη. Η Κομισιόν έχει θεωρητικά μπροστά της αρκετές εναλλακτικές επιλογές: να πυροδοτήσει έναν νέο μηχανισμό, ο οποίος εξαρτά την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από τον σεβασμό του κράτους δικαίου· να συνεχίσει να καθυστερεί την έγκριση του πολωνικού εθνικού σχεδίου ανάκαμψης, με την οποία θα ανοίξει ο δρόμος για να λάβει η Βαρσοβία τα 23,9 δισ. ευρώ που δικαιούται υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και τα 12,1 δισ. ευρώ που δικαιούται υπό τη μορφή δανείων από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης· να εκκινήσει νέες νομικές διαδικασίες σε βάρος της Πολωνίας – ή κάποιο συνδυασμό αυτών των κινήσεων. Πολλά θα εξαρτηθούν, ωστόσο, όπως επισημαίνει το Politico, από τους πολιτικούς υπολογισμούς της Φον ντερ Λάιεν, αλλά και από το πώς θα επιλέξει η Πολωνία να παίξει τα χαρτιά της: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιμένει να αναλύσει μια γραπτή εξήγηση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου προτού αποφασίσει για τη συνέχεια.
Στη Γαλλία: Η υποψήφια του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, Μαρίν Λεπέν δεσμεύθηκε να αλλάξει το Σύνταγμα της χώρας ώστε να ενισχύσει το εθνικό δίκαιο της Γαλλίας, αναφέρει το Politico. Από την πλευρά του και ο ακροδεξιός Ερικ Ζεμούρ που δεν έχει ακόμα ανακοινώσει την υποψηφιότητα του στις επικείμενες προεδρικές έκανε παρόμοια πρόταση ώστε να υπερισχύσει το γαλλικό δίκαιο έναντι του ευρωπαϊκού.
Στη Γερμανία: Καθώς επιταχύνονται οι διαδικασίες των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης στη χώρα, υπό τον Σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σολτς, η απερχόμενη καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ θα κάνει μια περιοδεία… αποχαιρετισμού στην Ευρώπη. Μετά την επίσκεψή της σε Ιταλία και Ισραήλ, η Μέρκελ θα υποδεχθεί τον Ιταλό πρόεδρο, Σέρτζιο Ματαρέλα την Τρίτη και την Πέμπτη θα επισκεφθεί την Ισπανία, όπου θα βραβευθεί από τον Βασιλιά Φελίπε με το Charles V Ευρωπαϊκό Βραβείο, ενώ την Τρίτη θα βρεθεί στην Τουρκία, αναφέρει η DW.
Αλεξάνδρα Βουδούρη
