Άρθρο του Χρήστου Καπούτση
Ζούμε σε ταραγμένους καιρούς… Τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται βέβαιο και δεδομένο. Η παγκοσμιοποίηση, δεν έχει μόνο οικονομικά αποτελέσματα, αλλά και γεωστρατηγικά. Μεσαίας κλίμακας τοπικές κρίσεις (κοινωνικές αναταραχές, πείνα και εξαθλίωση πληθυσμών, εμφύλιες και θρησκευτικές συγκρούσεις , διακρατικές διαφορές, συνοριακές αμφισβητήσεις και διεκδικήσεις, αυτονομία εθνικών μειονοτήτων, ανταγωνισμοί Πολεμικών Βιομηχανιών), επηρεάζουν την σταθερότητα και την διεθνή ισορροπία ισχύος σε Παγκόσμια κλίματα. Η Ελλάδα βρίσκεται στην «διακεκαυμένη» ζώνη, που γεωγραφικά οριοθετείται, από την Μαύρη και Αζοφική Θάλασσα, τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτή τη ζοφερή γεωπολιτική πραγματικότητα, η στρατιωτική και αμυντική διπλωματία, στην οποία περιλαμβάνεται και η διπλωματία των εξοπλισμών, αποτελεί μια από τις δυο ισχυρές συνιστώσες στην υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής. Η άλλη ισχυρή συνιστώσα είναι η πολιτική διπλωματία (διεθνείς και διμερείς σχέσεις, παρεμβάσεις σε διεθνή fora και Διεθνείς Οργανισμούς). Για αυτό, τα υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών, είναι και τα συναρμόδια υπουργεία, στην πρακτική εφαρμογή των Κυβερνητικών αποφάσεων – εντολών (ΚΥΣΕΑ) στα πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής, που λόγω της φύσεως (Εθνικά Θέματα, διεθνές κύρος της χώρας) επιβάλλεται, να έχει την μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση των κοινοβουλευτικών κομμάτων.
Η στρατιωτική και αμυντική διπλωματία από τη μία και η πολιτική διπλωματία από την άλλη, θα πρέπει να κινούνται παράλληλα, αλλά και αυτόνομα , να αλληλοσυμπληρώνονται και να έχουν την ικανότητα προσαρμογής και ευελιξίας, στα νέα διεθνοπολιτικά , γεωστρατηγικά (πολυμερείς συμμαχίες) και στρατιωτικά (ένοπλες συγκρούσεις που παράγουν πολιτικά και διπλωματικά αποτελέσματα) δεδομένα. Ισχύει το βασικό δόγμα, ότι το διεθνές κύρος της χώρας, είναι συνάρτηση της διπλωματικής ευελιξίας , που θα είναι αποτελεσματική αν στηρίζεται σε ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις και στην ικανότητά τους (των Ε.Δ.), να ανταποκρίνονται στις συμμαχικές υποχρεώσεις τους και επιπλέον, να συνάπτουν αξιόπιστες και εθνικά επωφελείς διμερείς ή πολυμερείς στρατιωτικές – αμυντικές συνεργασίες – συμφωνίες. Βασικός στόχος της άσκησης της Στρατιωτικής και Αμυντικής Διπλωματίας, είναι η δυνατότητα να αρθρώνει παρεμβατικό λόγο στη λήψη αποφάσεων από τα Κέντρα εξουσίας και έτσι , να επηρεάσει τις διεθνείς εξελίξεις. Τα αποτελέσματα της στρατιωτικής- αμυντικής διπλωματίας, οφείλει να αξιοποιεί στο έπακρον η πολιτική διπλωματία. Ασφαλώς ισχύει και το αντίστροφο …
Στην Ουκρανία είναι σε εξέλιξη μια σοβαρή κρίση. Η Ρωσία, συγκεντρώνει ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις κατά μήκος των ουκρανικών συνόρων και είναι καθημερινές οι ασκήσεις του ρωσικού στρατού σε ζωτικής σημασίας περιοχές. Η συμφωνία Ρωσίας – Ουκρανίας, για κατάπαυση πυρός μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των βοηθούμενων από τη Μόσχα αποσχισθέντων περιοχών, έχει ουσιαστικά καταρρεύσει, ειδικά στην εύθραυστη περιοχή στο Ντομπας. Από την άλλη, ισχυρή είναι η πίεση από Ουάσιγκτον, Βερολίνο και Λονδίνο προς την Μόσχα, για αποκλιμάκωση της πολεμικής απειλής στη μεθόριο Ρωσίας – Ουκρανίας. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν προειδοποίησε ευθέως την Μόσχα ότι «θα υπάρξουν συνέπειες» σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, εκφράζοντας «την ανησυχία» των Ηνωμένων Πολιτειών.
Στην Ελλάδα, είναι σε εξέλιξη η πολυεθνική άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ 21». Θεωρείται η πιο ανταγωνιστική Άσκηση στην Ευρώπη και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, η οποία παρέχει στους συμμετέχοντες υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και μοναδική εμπειρία συμμετοχής. Η άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ 2021» διεξάγεται σε ετήσια βάση, στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Αεροπορικής Τακτικής (ΚΕΑΤ) και της 117 ΠΜ, στην Αεροπορική Βάση Ανδραβίδας, η οποία βρίσκεται στη Βορειοδυτική Πελοπόννησο. Το σενάριο της Άσκησης βασίζεται στην ιδέα εκτέλεσης επιχειρήσεων από μία Αεροπορική Βάση (SINGLE BASE CONCEPT), με τη συμμετοχή όλων των κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Στην άσκηση ΗΝΙΟΧΟΣ, είναι εντυπωσιακή συμμετοχή της Δυτικής Συμμαχίας. Από τη Γαλλία θα συμμετάσχουν μαχητικά αεροσκάφη τύπου Rafale και Mιραζ-2000D, από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) τα μαχητικά F-16, ενώ οι ΗΠΑ μετέχουν με μαχητικά αεροσκάφη F-16, ιπτάμενα τάνκερ KC-135 και UAV τύπου MQ-9. Η φετινή ισραηλινή συμμετοχή περιλαμβάνει F-15 και F-16, ενώ οι Ισπανοί με F/A-18. Ο Καναδάς στέλνει οκτώ στελέχη που θα συμμετάσχουν στην άσκηση ως διαχειριστές αεράμυνας (GCI) και η Κύπρος με ελικόπτερο τύπου AW-139. Η Αυστρία, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Ρουμανία και η Σλοβενία αποστέλλουν στρατιωτικούς παρατηρητές. Είναι σαφές ότι, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις επηρεάζονται από τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία, τις σχέσεις της Ουάσιγκτον με την Άγκυρα, αλλά και από τις αμερικανορωσικές σχέσεις, που με αιχμή την ουκρανική κρίση, έχουν επιδεινωθεί σημαντικά. Ο κόσμος διαιρείται και πάλι, όπως και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, σε συμμάχους της Δύσης (ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ, Καναδάς, Ισραήλ) και σε αντιπάλους της (Ρωσία, Κίνα), με την Τουρκία και πάλι στο ρόλο του “επιτήδειου ουδέτερου” στην σύγχρονη φορμαλιστική ερντογανικη εκδοχή (και με τις ΗΠΑ και με τη Ρωσία) και την Ελλάδα αυστηρά προσηλωμένη στην αμερικανο-νατοϊκή πολιτικo-στρατιωτική συμμαχία. Οι πολυεθνικές στρατιωτικές ασκήσεις, όπως ο ΗΝΙΟΧΟΣ, περιέχουν και σαφές πολιτικό και διπλωματικό περιεχόμενο, αφού (εκτός των άλλων) αποτελούν και επίδειξη στρατιωτικής ισχύος με στόχο τον εκφοβισμό, των ή του αντιπάλου (αντιπάλων θεωρητικών ή πραγματικών) του ασκούμενου πολυεθνικού σχηματισμού. Το είδος των αεροπορικών ασκήσεων, που σχεδιάζει και διευθύνει το ΓΕΑ, παραπέμπει σε επεμβάσεις σε δυνητικά πεδία μάχης, σε μια εκτεταμένη γεωγραφική περιοχή, που περιλαμβάνει την Μαύρη και Αζοφική Θάλασσα, τα Βαλκάνια, το Αιγαίο και την Μεσόγειο. Στην άσκηση “Ηνίοχος 21”, μεταξύ άλλων, θα γίνουν υψηλού επιπέδου αποστολές-επιχειρήσεις και θα αξιολογηθούν οι επιδόσεις των πολεμικών αεροποριών που συμμετέχουν και στα εξής:
Επιθετικές Επιχειρήσεις Αντεπίθεσης – Offencive Counter AirOperations (OCA).
Αμυντικές Επιχειρήσεις – Air Defence Operations (ADO).
Επιχειρήσεις Αντεπίθεσης Επιφανείας με τη συνδρομή της Αεροπορικής Δύναμης σε Χερσαίες και Θαλάσσιες Επιχειρήσεις – Counter Surface Force Operations (CSFO) including Air Power Contribution to Land Ops (APCLO) and Air Power Contribution to Maritime Ops (APCMO).
Αποστολές Αναγνώρισης (RECCE).
Αποστολές Έρευνας και Διάσωσης Μάχης (Combat SearchAnd Rescue).
Αποστολές εναντίον Χρονικά Ευαίσθητων Στόχων (TimeSensitive Target).
Ουσιαστικά, στην αεροπορική άσκηση “Ηνίοχος 21”, μετέχουν ισχυρές αεροπορικές δυνάμεις της δυτικής συμμαχίας, που θα ασκηθούν σε ιδιαίτερα απαιτητικές αεροπορικές αποστολές, ώστε το μήνυμα της αεροπορικής ισχύος που θα εκπέμψουν οι ασκούμενοι σύμμαχοι, να αξιολογηθεί, κυρίως από τη Ρωσία, αλλά και από τους συμμάχους της Ρωσίας, όπως το Ιράν και η Τουρκία.
