Η Επανάσταση του 1821, ο Αγώνας των Ελλήνων για την κατάκτηση της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας, αποτελεί το σημαντικότερο ορόσημο της σύγχρονης Ιστορίας μας, υπογραμμίζοντας τη θεμελιώδη σημασία του δικαιώματος των λαών στην αυτοδιάθεση.
Φέτος, η Επέτειος των 200 χρόνων από την έναρξη της μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης, είναι ημέρα μνήμης και υπερηφάνειας για τον ηρωικό αγώνα των Ελλήνων κατά του οθωμανικού ζυγού.
Σηματοδοτεί την αφετηρία ίδρυσης του νέου ελληνικού κράτους, υπενθυμίζει σε όλους τη δύναμη της εθνικής ενότητας και της ομοψυχίας ενός λαού κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, την επίτευξη του σπουδαίου, εκείνου που στα μάτια του τότε σύγχρονου κόσμου φάνταζε ακατόρθωτο.
Ο Αθήνα 9.84, ο σταθμός της πόλης, στο πλαίσιο του εορτασμού της Εθνικής Επετείου της κήρυξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, έχει ήδη εντάξει στο πρόγραμμά του ειδικές εκπομπές που ερευνούν, θυμίζουν και αναδεικνύουν μνήμες, προφορικές και καταγεγραμμένες μαρτυρίες εκείνης της εποχής. Ταυτόχρονα, οργανώνει και συντονίζει συζητήσεις με κύριο άξονα τα χρόνια της Επανάστασης και τη σύνδεσή τους με το 2021.
Ανήμερα της Εθνικής Επετείου, στις 8.00 π.μ, ο Αθήνα 9.84 και ο Γιώργος Αποστολίδης «ταξιδεύουν» τους ακροατές στα χνάρια της Επανάστασης από την Ύδρα, τη Χίο και το Μεσολόγγι ως τα βουνά της Αρκαδίας.
Μαζί του, η Διευθύντρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, κ. Μαρία Παπαναστασίου ξεναγεί τους ακροατές στα κειμήλια των Αγωνιστών και ο Ιωάννης Μάνος, Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας και Συντονιστής της «Πρωτοβουλίας 1821-2021», παρουσιάζει την συνεργασία δεκαπέντε Ιδρυμάτων.
Ο καθηγητής της Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου διερευνά την επόμενη ημέρα για την Ελλάδα και ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος με την χορωδία «ΜΕΙΖΟΝ» παρουσιάζει την τρίτη άγνωστη σύνθεση του Εθνικού Ύμνου από τον Νικόλαο Μάντζαρο.
Ευάνθης Χατζηβασιλείου: «Στη συντριπτική του πλειοψηφία ο Ελληνικός λαός γνωρίζει πολλά πράγματα για την Επανάσταση του 1821 και κυρίως για τη σημασία της για την πορεία του λαού μας. Το 1821, ξεκινά ως μια πανβαλκανική εξέγερση. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ξεκινά από τη Μολδοβλαχία ελπίζοντας να τραβήξει μέσα στη σύγκρουση και τους Ρώσους αλλά δεν τα κατάφερε.
Έγιναν εξεγέρσεις σε πολλά σημεία του ελληνικού χώρου. Μπορούμε να σκεφτόμαστε αυτά τα 200 χρόνια με ικανοποίηση. Προφανώς, οφείλεις να θέτεις νέους στόχους για να συνεχίσεις την πορεία σου, να μείνεις επικεντρωμένος και να διασφαλίζεις την κοινωνική σου πρόοδο. Αν τελματωθείς, κινδυνεύεις να αναιρέσεις ακόμη και αυτά που κέρδισες. Το να βρισκόμαστε πάντοτε στην πρωτοπορία της προόδου, των διεθνών υποθέσεων, ακόμα και της τεχνολογίας, είναι κι αυτό ένα βασικός στόχος.
Τα προηγούμενα 200 χρόνια πετύχαμε κάτι γιγαντιαίο, καταφέραμε να ενταχθούμε στον ανεπτυγμένο κόσμο. Τώρα πρέπει να αποδείξουμε και στους τρίτους αλλά και στον εαυτό μας ότι έχουμε τις δυνάμεις, όχι μόνο να ενταχθούμε αλλά και να παραμείνουμε κάτι που χρειάζεται μια διαρκή προσπάθεια και εγρήγορση».
Επίσης, ο Κώστας Κοντογιάννης, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής «Ελλάδα 2021» μιλά για το πλέγμα δράσεων και ο διακεκριμένος Καθηγητής Φυσικής Υψηλών Ενεργειών και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Δημήτρης Νανόπουλος αναφέρεται στην Ελλάδα της νέας εποχής. «Θα γίνουν δράσεις σε όλη την Ελλάδα, ιδανικά σε κάθε πόλη, στη διάρκεια της χρονιάς, αφιερωμένες στα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 και θέλουμε αυτές οι δράσεις να αφήνουν ένα αποτύπωμα για το αύριο. Να γιορτάσουμε με ένα τρόπο που θα αφήσει μια παρακαταθήκη.
Θα προβάλουμε Έλληνες, όχι κατ΄ ανάγκη ευρύτερα γνωστούς που όμως με το έργο τους άφησαν το στίγμα τους στην Ιστορία της Ελλάδας. Πρόκειται για μια από τις δράσεις της Επιτροπής με την ονομασία ”Μικροί και Μεγάλοι Ήρωες” που ξεκινά ήδη σήμερα μέσω του site μας και περιλαμβάνει την προβολή σε δημόσιες οθόνες, εικόνων και βιογραφικών στοιχείων, 1000 ιστορικών προσώπων που με το έργο τους άφησαν το αποτύπωμά τους στη νεότερη Ιστορία της Ελλάδας.
Θα προβληθεί σε δημόσιους χώρους, στους σταθμούς του ΟΣΕ , στα αεροδρόμια όλης της Ελλάδας. Θα ”χτυπήσουμε” και την πόρτα της Τεχνόπολης και θα συνεργαστούμε και με και άλλους συμβεβλημένους φορείς ώστε να δούμε που μπορεί να γίνει αυτή η προβολή.
Επίσης, σήμερα θα προβληθεί από την ΕΡΤ η ταινία ”Σε γνωρίζω από την όψη: 200 χρόνια Ελλάδα”, μια προσφορά της Επιτροπής Ελλάδα 2021 στους εορτασμούς των 200 ετών που βασίζεται σε αρχειακό, μία ευφάνταστη αφήγηση των δύο αιώνων της νεότερης Ελλάδας».
Το υπόλοιπο πρόγραμμα του Αθήνα 9.84, την Πέμπτη 25 Μαρτίου, σε ότι αφορά στα αφιερώματα για την Επέτειο των 200 χρόνων της Επανάστασης του 1821, διαμορφώνεται ως εξής:
10:00 -12:00: Στην εκπομπή της Δομίνας Διαμαντοπούλου, καλεσμένοι είναι οι:
Ο Πρόεδρος του ΚΕΦίΜ, Αλέξανδρος Σκούρας, αναλύοντας τα αποτελέσματα της μεγάλης πανελλαδικής δημοσκόπησης του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών – Μάρκος Δραγούμης «Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821» τόνισε: «από τα πορίσματα της έρευνας, αυτό μας χαροποιεί και μας ενθαρρύνει περισσότερο είναι πως οι Ελληνίδες και οι Έλληνες συμφωνούν στον εθνικό και θρησκευτικό χαρακτήρα της Επανάστασης αλλά ολοένα και περισσότερο τη συνδέουν με τις φιλελεύθερες και δημοκρατικές ιδέες που την ενέπνευσαν. Η Επανάσταση του 1821 αποτελεί κοινό τόπο αναφοράς που ενώνει όλους του Έλληνες. Ανεξαρτήτως δημογραφικών χαρακτηριστικών (φύλου, ηλικίας), μορφωτικού επιπέδου, ιδεολογικής τοποθέτησης, πολιτικής ταυτότητας. Οι Έλληνες έχουν ενιαία εικόνα για τον χαρακτήρα της Επανάστασης, την οποία θεωρούν κυρίως εθνική, με υψηλά ποσοστά να αναγνωρίζουν τα θρησκευτικά, φιλελεύθερα, και κοινωνικά της χαρακτηριστικά».
Θεοδώρα Λούφα-Τζοάννου, Συγγραφέας, πρώην στέλεχος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, πρώην Γ.Γ. του Οργανισμού Παιδικών και Εφηβικών Βιβλιοθηκών. Έχει συγγράψει σειρά βιβλίων για τους ήρωες του ΄21, μέσω των οποίων τα παιδιά μαθαίνουν σε πρώτο πρόσωπο, βιωματικά για την Ελληνική Επανάσταση
Η Δήμητρα Μίχου, Εκπρόσωπος του Πολιτιστικού Τμήματος του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών μίλησε για τη διαδικτυακή έκθεση «Για την Ελλάδα από Αγάπη!», αφιερωμένη στους Γάλλους φιλέλληνες και στο ενδιαφέρον που προκάλεσε ο ξεσηκωμός των Ελλήνων στη Γαλλία και στην Ευρώπη και για τον επικείμενο διαδικτυακό Διαγωνισμό «Κόμικς 1821».
«Η Έκθεση για την Ελληνική Επανάσταση του 1821 πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Μέσα από αυτήν την πρωτοποριακή εικονική έκθεση, το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος ξεκινά ένα ταξίδι στο χρόνο, ανατρέχει σε όλες τις πτυχές των ελληνογαλλικών σχέσεων και προσκαλεί το κοινό να ανακαλύψει ξανά, μέσα από τα αρχεία, την επιρροή της Ελληνικής Επανάστασης σε όλη την Ευρώπη. Η έκθεση αποτελεί σημείο συνάντησης ιστορικών αναμνήσεων μαχών και αγώνων, και νέων θεματικών πεδίων, όπως η θέση των γυναικών και η κινητοποίηση του καλλιτεχνικού κόσμου».
Στο πλαίσιο των δράσεων Γαλλία – Ελλάδα: 200 χρόνια Ελληνογαλλικής φιλίας και συνεργασίας με αφορμή τους εορτασμούς των 200 χρόνων από την ελληνική Επανάσταση του 1821, υπάρχει και ένας διαγωνισμός δημιουργίας γαλλόφωνου κόμικ.
«Ο κάθε χρήστης θα μπορεί να δημιουργήσει τη δικιά του σελίδα, να χρησιμοποιήσει φωτογραφικό υλικό και να εξιστορήσει με τον δικό του τρόπο κάποια γεγονότα, να φτιάξει μια φιγούρα. Με λίγα κλικ μπορεί κάποιος χωρίς να έχει την απαραίτητη τεχνική γνώση να δημιουργήσει μέσα από αυτή την εφαρμογή, είτε σκίτσα, είτε μια ιστορία που θα αποτελείται από λεζάντες. Οι καλύτερες δημιουργίες θα αναρτηθούν στα κοινωνικά δίκτυα και θα λάβουν το βραβείο σχολείων και το βραβείο κοινού, τα οποία θα απονέμει μια κριτική επιτροπή, αποτελούμενη από εκπροσώπους του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος και μια ομάδα Ελλήνων ειδικών. Οι βραβευμένες δημιουργίες θα εκτεθούν στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος. Οι εφαρμογή θα είναι ανοιχτή από τις 15 Μαϊου έως τις 15 Νοεμβρίου»
12:00-14:00 : Στην εκπομπή της Αλεξάνδρας Βουδούρη καλεσμένοι είναι οι:
Γιάννης Ιωάννου, δημοσιογράφος – «Καθημερινή» Κύπρου. Παρουσιάζει μια ιστορική έρευνα που έχει κάνει με τα όπλα της Επανάστασης μέσω ειδικού λογαριασμού στο Τwitter με τίτλο ”GreekArms 2021”.
Ο Δημήτρης Χριστόπουλος, Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου μιλά με αφορμή την εκδήλωση «Γιατί μας ενδιαφέρει η Επανάσταση του 1821».
«Όταν κάτι λάμπει, τυφλώνει και δεν μας επιτρέπει να δούμε όλες τις αποχρώσεις του και αυτό είναι κάτι που κατ΄ εξοχήν συμβαίνει με την Ελληνική Επανάσταση αλλά και σε κάθε έθνος, σε ότι αφορά στο ιδρυτικό του γεγονός. Όλα τα έθνη, όταν κοιτούν το παρελθόν τους, θαμπώνονται από την ακτινοβολία που εκπέμπει στα μάτια τους. Η 25η Μαρτίου είναι μια κατ΄ εξοχήν επινοημένη παράδοση. Το 1838, ο Όθωνας, σε μια προσπάθεια να ενοποιήσει αυτό το οποίο ανέλαβε ως βασίλειο, αποφάσισε την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου να γιορτάσει μαζί και το «Χαίρε, ω χαίρε, ελευθεριά». Την 25 Μαρτίου 1821 στα Καλάβρυτα, δεν έγινε κάτι. Η Επανάσταση είχε ήδη ξεκινήσει πιο πριν στην Καλαμάτα και στην υπόλοιπη Πελοπόννησο.
Δεν είναι κακό να ξέρουμε ότι στις 21 Φεβρουαρίου 1821 ο Υψηλάντης απηύθυνε τις πρώτες μεγάλες προκηρύξεις της Επανάστασης στους επαναστατημένους Έλληνες και έτσι έβαλε τη «φωτιά» η οποία «σβήστηκε» στη Mάχη του Δραγατσανίου.
Μια συντριπτική μειοψηφία ανθρώπων γνωρίζει ότι το κράτος μας δημιουργήθηκε με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830. Θεωρώ ότι θα πρέπει, όσο ωριμάζουμε, να κρατούμε τις αλήθειες, να κοιτάμε το παρελθόν μας, να προσπαθούμε να μαθαίνουμε από αυτό, να μην το εξωραΐζουμε στο σύνολό του γιατί έτσι θα γίνουμε καλύτεροι.
Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ ήταν εξ’ αρχής πολέμιος της Επανάστασης. Αναγκάστηκε να πάρει αυτές τις θέσεις προκειμένου να μην οδηγήσει το λαό στη σφαγή. Είτε είναι έτσι είτε αλλιώς, η ουσία είναι ότι η Επανάσταση ξέσπασε όταν κάποιες άλλες πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές ελίτ των Ελλήνων εισήγαγαν το «ζιζάνιό» της στην Ελλάδα το οποίο απλώθηκε γρήγορα στους απλούς ανθρώπους του Μοριά και της Ρούμελης.
Ας κοιτάξουμε την Επανάσταση μέσα στο ριζοσπαστικό χαρακτήρα που έβγαλαν τα συντάγματά της. Τα συντάγματα είναι η στιγμή που το έθνος φωνάζει πως υπάρχει. Η Επανάσταση είναι ένα συλλογικό υποκείμενο που βίαια επιχειρεί να πάρει την τύχη του στα χέρια του».
Πέτρος Βαμβακάς, Αναπληρτής Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών του Emmanuel College της Βοστώνης. Μιλά για το Δόγμα Monroe στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, την Ελληνική Επανάσταση και τη σημασία των διδαγμάτων του παρελθόντος στην εκτίμηση των σύγχρονων γεωπολιτικών εξελίξεων.
«Ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είναι στο επίκεντρο των γεωπολιτικών καταστάσεων εδώ και αιώνες. Είναι αυτός ο χώρος που συνδέει τρεις Ηπείρους και πολλές φορές το λέμε αλλά δεν το κατανοούμε. Βλέποντας και το δόγμα Μονρόε του 1823 και το δόγμα Τρούμαν το 1947, η Ελλάδα, ανά τους αιώνες, παίζει αυτό το ρόλο.
Η γεωπολιτική είναι πολύ πιο ισχυρή από το συναίσθημα. Πολλές φορές αφηνόμαστε στο συναίσθημα και περιμένουμε. Πρέπει να πάρουμε τον πρωταγωνιστικό ρόλο και να πούμε τι θέλουμε όχι τι δεν θέλουμε. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη περίοδο αλλά παράλληλα και σε μια καλή στιγμή για τον Ελληνισμό.
Δηλαδή έχουμε κάποια αυτοπεποίθηση, στεκόμαστε στα πόδια μας, κάτι που δεν είχαμε σαν ελληνισμός, εδώ και αιώνες. Από εκεί και πέρα υπάρχει και στο γονιδιακό μας χάρτη το θέμα της στρατηγικής».
Βασίλης Κορκίδης, Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (ΕΒΕΠ). Θα μιλήσει με αφορμή άρθρο του στη Ναυτεμπορική για τη συμβολή της Ναυτιλίας και του Εμπορίου στον Αγώνα του ’21
14:30-16:00: Στην εκπομπή της Αριστέας Γιάννου καλεσμένος είναι ο:
Στέφανος Καβαλλιεράκης, Ιστορικός, Διευθυντής του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών – Ιδρύματος Βούρου Ευταξία. Θα μιλήσει για το βιβλίο του με τίτλο ”1814-1821: Η προετοιμασία μιας επανάστασης” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
16:00-18:00 : Ιάσονας Τριανταφυλλίδης
Επιλέγει να παρουσιάσει το έργο «Είτε θάνατος, είτε Λευτεριά» από τα Απομνημονεύματα του Στρατηγού Μακρυγιάννη, σε διασκευή του Ηλία Βενέζη, ο οποίος διαβάζει και κάποια αποσπάσματα.
Μεταδίδει τη μουσική επένδυση του Νίκου Μαμαγκάκη πάνω στο λόγο του Στρατηγού Μακρυγιάννη. Ερμηνεύει ο Μάνος Κατράκης.
Στην εκπομπή θα ακουστεί ο περίφημος «Γερο-Δήμος» από την όπερα του Παύλου Καρρέρ, «Μάρκος Μπότσαρης» με τον Μιχάλη Βλαχόπουλο, σε ηχογράφηση του 1927.
Επίσης, θα παρουσιαστεί η ερμηνεία του «Ύμνου εις της Ελευθερία», του Εθνικού μας Ύμνου, του Νικόλαου Μάντζαρου και του Διονυσίου Σολωμού, με τη χορωδία «Εργαστήρι Παλιάς Μουσικής» με τον Άρη Γαρουφαλή υπό τη διεύθυνση του Βύρωνα Φιδετζή. Το έργο ηχογραφήθηκε το 1988 και είναι η πρώτη φορά που ηχογραφείται στην αρχετυπική του μορφή.
Μαζί με άλλα παλαιότερα ή νεότερα ντοκουμέντα θα παρουσιαστεί και το δημοτικό τραγούδι «Λαγιαρνί» με τον Κωστή Νικολάου σε ηχογράφηση των αρχών του 20ου αιώνα, ο «Θάνατος του Κλέφτη» του Μανώλη Καλομοίρη σε ηχογράφηση 1925 με τον Δημήτρη Κριωνά και πολλά άλλα.
20:00-21:00: Λίλλυ Καρατζαφέρη
Έργα κλασικής μουσικής εμπνευσμένα από τους Αγώνες των Ελλήνων
21:00-22:00 : ‘Ελενα Χατζηιωάννου
Φιλοξενεί τον Roderick Beaton, Επίτιμο Καθηγητής στην έδρα Κοραή Σύγχρονης Ελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας, Γλώσσας και Λογοτεχνίας στο King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και Μέλος της Επιτροπής ”Ελλάδα 2021′‘ – Συγγραφέας του βιβλίου “Βιογραφία ενός Σύγχρονου ‘Εθνους.
Ρόντρικ Μπήτον: Προσπαθώ να γράφω σαν Έλληνας. Σαν να έχω ζήσει τα γεγονότα που αφηγούμαι
Ο βρετανός ελληνιστής και μέλος της επιτροπής «Ελλάδα 2021» σε συνέντευξή του στην Έλενα Χατζηϊωάννου, αναφέρθηκε στην απόφασή του να γράψει το βιβλίο «Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους» ξεδιπλώνοντας την ιστορία της από το 18ο αιώνα έως σήμερα, στη συμβολή του φιλελληνισμού στον ελληνικό αγώνα για ανεξαρτησία, αλλά και στη προγονοπληξία, ενώ απάντησε για το ενδεχόμενο εγκατάστασής του στη χώρα μας
Ολόκληρη η συνομιλία του με την Ελενα Χατζηιωάννου, θα μεταδοθεί στις 9 το βράδυ, της 25ης Μαρτίου, από τη συχνότητα του σταθμού της πόλης.
- Το βιβλίο σας από τις εκδόσεις Πατάκη, έχει ήδη κάνει τέσσερις εκδόσεις. Αλήθεια, γράφτηκε για να διαβαστεί από αγγλόφωνο κοινό ή από Έλληνες;
«Όπως τα περισσότερα από τα βιβλία μου και αυτό απευθύνεται στο αγγλόφωνο κοινό. Έχω όμως την εντύπωση ότι σε αυτή την περίπτωση συνέβη το παράδοξο οι περισσότεροι Έλληνες να επιλέξουν να το διαβάσουν στην αγγλική γλώσσα. Δεν ξέρω πάντως αν το εγχώριο αναγνωστικό κοινό έχει ανάγκη από ένα τέτοιο πόνημα.
Βασική αφορμή για να το γράψω στάθηκε η άγνοια από πλευράς πολλών ξένων φορέων για την ελληνική πραγματικότητα, κυρίως στην περίοδο της δεκαετούς κρίσης. Και εγώ ήθελα να γίνει μια ενημέρωση και να φωτιστεί αυτός ο κόσμος.»
- Είναι πιο καθαρό το βλέμμα ενός ξένου όταν μιλά για την ιστορία ενός Έθνους; Και γιατί ο τίτλος «Ελλάδα: Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους»;
«Δεν θα χαρακτήριζα ούτε πιο καθαρή, ούτε καν αντικειμενική τη ματιά ενός ξένου, επειδή δεν μπορεί να είναι. Πιστεύω όμως ότι σε οποιαδήποτε ιστοριογραφία σημαντικός είναι ο ρόλος της οπτικής γωνίας, μέσα από την οποία γίνεται η αφήγηση και γράφεται η ιστορία.
Το γεγονός ότι είμαι ξένος, σημαίνει ότι η πλευρά από την οποία αντιλαμβάνομαι και αφηγούμαι τα ιστορικά γεγονότα είναι διαφορετική από οποιαδήποτε άλλη ενδεχομένως θα είχα σε περίπτωση που συνδεόμουν με σχέση εντοπιότητας.
Προσπαθώ να γράφω σαν Έλληνας. Λες και έχω ζήσει στο περιβάλλον και μέσα στα γεγονότα που αφηγούμαι.
Έχω την αίσθηση ότι η δική μου, διαφορετική και λοξή ματιά, ίσως να έχει ενδιαφέρον και κάτι να προσφέρει στους ίδιους τους βιογραφούμενους, φωτίζοντας διαφορετικές πλευρές της ιδιοσυστασίας τους.»
- Γι αυτό και χρησιμοποιήσατε τον όρο βιογραφία;
«Βέβαια… Να σημειώσω πως ήδη κυκλοφορούν πολλές σημαντικές εκδόσεις για την ιστορία του Νεότερου Ελληνισμού, όπως εκείνη των κκ Βερέμη-Κολλιόπουλου και του κ. Κώστα Κωστή με τον τίτλο «Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας». Με αυτό ως δεδομένο, δεν ήθελα να συγκριθώ με αυτά τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα πονήματα και τους συγγραφείς τους, τους οποίους εκτιμώ ιδιαίτερα. Άλλωστε, επειδή η επιστημονική μου αφετηρία είναι φιλολογική, δίστασα να χαρακτηρίσω τη δική μου μελέτη, ιστορική.
Προτίμησα τον όρο βιογραφία ώστε να διακριθεί από τις ήδη υπάρχουσες ιστορικές μελέτες, αλλά και επειδή είναι και πολιτισμική. Έχει δηλαδή αναφορές στη μουσική, τη λογοτεχνία, το σινεμά, όπως και σε εμβληματικά ελληνικά πρόσωπα, χωρίς να καταγράφει αποκλειστικά ιστορικά γεγονότα. Προσπαθώ να συνδυάζω την ποιητική ανάλυση με τα ιστορικά γεγονότα. Κάτι τέτοιο έκανα και στα βιβλία μου για το Νομπελίστα Γιώργο Σεφέρη, όπως και για το λόρδο Μπάϋρον.»
- Μιλήστε μας για τη συμβολή του λόρδου Βύρωνα στον ελληνικό αγώνα ανεξαρτησίας.
«Η συνεισφορά του είναι διπλή. Με το θάνατό του αναδείχθηκε σε σύμβολο των ελληνικών δικαίων, ενώ ο χαμός του στο Μεσολόγγι το 1824, συγκίνησε Ευρώπη και Αμερική.
Ευαισθητοποίησε με τραγικό τρόπο τον τότε πολιτισμένο κόσμο, έναντι του αγώνα των Ελλήνων, ανοίγοντας το παράθυρο για τη διεθνοποίησή του, με συνεπακόλουθα τη ναυμαχία του Ναυαρίνου και τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Μια άλλη πλευρά της συμβολής του, Βύρωνα αφορά στις εσωτερικές ζυμώσεις στην επαναστατημένη Ελλάδα. Μετά από εντατικές έρευνες σε Σκωτία, Βρετανία και Ελλάδα, διαπίστωσα ότι κατά την ολιγόμηνη παραμονή του στο Μεσολόγγι, από κοινού με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, καθοδηγούσαν την ηγεσία της ελληνικής επανάστασης στην κατεύθυνση της διεθνοποίησης του αγώνα και της δημιουργίας διεθνών σχέσεων με ξένες δυνάμεις, αποσκοπώντας σε έμπρακτη στήριξη από πλευράς τους.»
- Ο μέγας ελληνιστής ανάμεσα στα πολλαπλά επιτεύγματα της Ελληνικής Επανάστασης ξεχωρίζει την αποκατάσταση και εμπέδωση της ιδέας του έθνους- κράτους.
«Αρκεί να αναλογιστούμε πόσα πολλά έχουν αλλάξει στην ιστορική διαδρομή της Ελλάδας» λέει. «Από τότε που ήταν μόνο μια παραμελημένη επαρχία της αχανούς Οθωμανικής αυτοκρατορίας, μέχρι σήμερα που είναι μέλος της ΕΕ, ενταγμένη και σε άλλους υπερεθνικούς θεσμούς και συμμαχίες, βασισμένη στη σημερινή, ώριμη γραμμή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που επιμένει στις αρχές του διεθνούς δικαίου και τους διεθνώς αναγνωρισμένους θεσμούς.»
- Οσο για σχέση μας με τους προγόνους, μιλά περί προγονοπληξίας και άλλων δαιμονίων, συνδέοντας την με τον τρόπο αντιμετώπισής τους.. «Όσο μεγαλοπιάνεσαι εξ αιτίας τους, τόσο αυτοί στοιχειώνουν μέσα σου. Είναι ελληνική λέξη η προγονοπληξία.
‘Οπως ωραία είχε γράψει ο Σεφέρης …το προτέρημα της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς μπορεί να μετατραπεί σε πληγή και ανυπόφορο βάρος για τους απογόνους.
Καλό είναι πάντως να θυμόμαστε πως οι σύγχρονοι Έλληνες έχουν πολλούς προγόνους, ίσως όχι τόσο διάσημους όσο ο Περικλής και ο Πλάτωνας, αλλά με αξιοσημείωτη προσφορά και αυτοί. Όπως κάποιοι αυτοκράτορες του Βυζαντίου με καταγωγή από τη Μικρά Ασία.»
- Σε ερώτηση για τη συμμετοχή του στην Επιτροπή «Ελλάδα 2021», μίλησε για «σημαντική διαδικασία και εμπειρία, αλλά και προνόμιο που δικαιωματικά θα ανήκε μόνον σε Έλληνες» εξηγώντας ότι «στην 40 μελή Ολομέλεια συγκαταλέγονται τρεις αλλοδαποί, όλοι Βρετανοί.»
Τέλος, ο Ρόντρικ Μπήτον άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο μόνιμης εγκατάστασής του στη χώρα μας, μετά και το Βrexit, λέγοντας πως επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 60, ενώ ανακοίνωσε πως η θεματική και του επόμενου βιβλίου του, έχει να κάνει με την Ελλάδα.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 26 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021
13.00-14.00, θα μεταδοθεί το πρώτο από τα δέκα ειδικά ωριαία αφιερώματα του Αθήνα 9.84 για την Επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Μέσα από τις δέκα εκπομπές, τίθενται επί τάπητος θέματα που συνδέουν εκείνες τις ημέρες με όσα ζούμε και βιώνουμε σήμερα.
Στις εν λόγω εκπομπές θα φιλοξενούνται ιστορικοί, πανεπιστημιακοί, πολιτικοί και άνθρωποι του Πολιτισμού που φωτίζουν, ο καθένας με το δικό του τρόπο επιλεγμένα θέματα.
Την επιμέλεια των θεματικών αυτών εκπομπών καθώς και την επιλογή των προσκεκλημένων έχει η Σοφία Καρύμπαλη- Κυριαζή, Δρ. Ιστορίας του ΕΚΠΑ και φιλόλογος.
Συντονίζει ο δημοσιογράφος Γιώργος Αποστολίδης.
Στο πρώτο ωριαίο αφιέρωμα, αυτή την Παρασκευή, θα συζητηθούν οι εξής θεματικές ενότητες:
– Η Φιλική Εταιρεία και η συμβολή της στην ιδεολογική προπαρασκευή του Αγώνα
– Ο Φιλελληνισμός
– Η ηθική και υλική συμβολή του Κλήρου – Η συμμετοχή του στις πολεμικές επιχειρήσεις
Συζητούν οι:
Σοφία Καρύμπαλη, Δρ. Ιστορίας του ΕΚΠΑ και Φιλόλογος
Ειρήνη Αρτέμη, Διδάσκει στο ΕΑΠ και στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο
Ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ κ. Θανάσης Δημόπουλος, αναφέρεται στην Ελληνική Επανάσταση, την Εποχή των Επαναστάσεων (1776-1848)
Σας θυμίζουμε ότι ήδη από την 1η Μαρτίου και σε καθημερινή βάση (στις 10:58 και 17:58) μεταδίδονται μονόλεπτα με θεματολογία που αναδεικνύει τις ημέρες της Επανάστασης με πηγές από προφορικές μαρτυρίες, κείμενα, βιογραφίες αλλά και ιστορικές μελέτες. Μέσα από αυτές τις 200 μικρής διάρκειας εκπομπές παρουσιάζονται θέματα από το δημοτικό τραγούδι μέχρι τους Γενίτσαρους και από τους Αρβανίτες έως τα επαναστατικά κινήματα, τον Μωριά και το παιδομάζωμα.
Την επιμέλεια των ειδικών ένθετων έχει ο εκπαιδευτικός Παύλος Κουτουζής.
Τα εκφωνεί η δημοσιογράφος Άννα Μπάστα.
Ειδικά για την Πέμπτη 25 Μαρτίου, τα ιστορικά μονόλεπτα του Αθήνα 9.84 θα μεταδίδονται ανά μια ώρα, αμέσως μετά τα δελτία ειδήσεων του σταθμού, από τις 8 το πρωί έως και τις 10 το βράδυ.
Υπενθυμίζεται ότι στο site του σταθμού έχει δημιουργηθεί η ειδική ενότητα «Το 1821 αλλιώς» στην οποία αναρτώνται τα μονόλεπτα, τα αφιερώματα και οι μηνιαίες συζητήσεις αλλά και ό,τι άλλο αφορά στα 200 χρόνια από την Επανάσταση.
Τέλος, ο Αθήνα 9.84 οφείλει ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στον ζωγράφο Χρήστο Μποκόρο και στον συλλέκτη Σωτήρη Φέλιο για την ευγενική παραχώρηση του έργου «Έξοδος»* που, όλη τη χρονιά, θα συνοδεύει εικαστικά το αφιέρωμα μας «Το 1821 αλλιώς».
(*Έξοδος, 2006, χρώματα λαδιού και τυπωμένο χαρτί σε πανί και ξύλο, 90 x 90 εκ., Συλλογή Σωτήρη Φέλιου).
