Η ενεργειακή κρίση ενόψει και της σημερινής έκτακτης συνεδρίασης των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε, η στροφή 180 μοιρών του Ερντογάν στο θέμα των απελάσεων των 10 πρέσβεων αλλά και το πραξικόπημα στο Σουδάν είναι μερικά από τα βασικά θέματα στον διεθνή Τύπο.
Για ενεργειακή κρίση: Η ενεργειακή κρίση επιστρέφει σήμερα στο προσκήνιο καθώς οι υπουργοί Ενέργειας της Ε.Ε συναντώνται εκτάκτως στο Λουξεμβούργο. Η συνάντηση ζητήθηκε από τη σλοβενική προεδρία πριν από δύο εβδομάδες, και θα πραγματοποιηθεί λίγες μόνο μέρες μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε που επικεντρώθηκε στα αυξημένα ενεργειακά κόστη. Οι υπουργοί θα συναντηθούν πρώτα προκειμένου να συζητήσουν την απάντηση της Κομισιόν μέσω της εργαλειοθήκης, που έχει προτείνει και των μέτρων που έχει εισηγηθεί εδώ και ένα μήνα. Θα ακολουθήσει συνέντευξη Τύπου, προτού ξεκινήσει γεύμα εργασίας κεκλεισμένων των θυρών όπου θα συναντηθεί το κρίσιμο θέμα της προμήθειας φυσικού αερίου, αναφέρει το Politico.
Κατά την παραμονή της συνάντησης, οκτώ χώρες περιλαμβανομένης της Αυστρίας, Γερμανίας, Λουξεμβούργου και των βόρειων Βαλτικών χωρών εξέδωσαν ανακοίνωση που ζητούσαν να μην προχωρήσουν τυχόν σχεδιασμοί για αναδιάρθρωση της ηλεκτρικής αγοράς της Ε.Ε (που ζητούν Ισπανία και Γαλλία) και το σύστημα εμπορίας εκπομπών αερίων. «Συμμεριζόμαστε την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τα αίτια της τρέχουσας αύξησης των τιμών που έγκειται κυρίως στην ενθάρρυνση της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης και των περαιτέρω παραγόντων ζήτησης και προσφοράς ορυκτών καυσίμων, αλλά όχι στον σχεδιασμό των ενεργειακών αγορών της ΕΕ ή της πολιτικής για το κλίμα» αναφέρει η ανακοίνωση.
Στη διάρκεια της νύχτας, η Ισπανία εξέδωσε non paper ως απάντηση στους «βόρειους». “Κάθε αύξηση + 1EUR / MWh στην τιμή του φυσικού αερίου αντιπροσωπεύει € 2, 7 δισεκατομμύρια ετησίως σε πρόσθετο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας … εκτρέποντας τους πόρους από τη μετάβαση στην ενέργεια και την οικονομική ανάκαμψη και κάθε μέρα χειροτερεύει”, αναφέρει το ισπανικό έγγραφο. Η υπουργός οικολογικής μετάβασης Teresa Ribera θα ζητήσει και πάλι υποστήριξη για μια αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των τιμών χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας — που καθορίζεται επί του παρόντος από τα πιο ακριβά καύσιμα που απαιτούνται για την κάλυψη του τελευταίου κομματιού της ζήτησης. Αντ ‘ αυτού, οι τιμές θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν το μέσο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο περιλαμβάνει φθηνότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υποστηρίζει η Pais. Ζητεί επίσης να ληφθούν μέτρα για να σταματήσει η κερδοσκοπία στο σύστημα εμπορίας εκπομπών. Αντί να αλλάξει τους κανόνες για όλους, η Ισπανία προτείνει ότι πρέπει τουλάχιστον να επιτρέπεται να τις αλλάξει προσωρινά για την ίδια. “Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόσουν τη διαμόρφωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στις συγκεκριμένες καταστάσεις τους”, αναφέρει η πρόταση.
Δεδομένου ότι η τιμή του φυσικού αερίου έχει αυξηθεί, το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την Ευρώπη έχει επίσης εκτοξευθεί — παρά το γεγονός ότι το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύει μόνο το 18-20% του μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Χώρες συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας υποστήριξαν εκκλήσεις για μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα, υπενθυμίζει το Politico.
Το Παρίσι είναι ιδιαίτερα πρόθυμο να μεταρρυθμίσει το σύστημα τιμών ηλεκτρικής ενέργειας — αλλά βρίσκεται επίσης σε μοναδική θέση, καθώς το 70% της ηλεκτρικής ενέργειας της Γαλλίας προέρχεται από πυρηνικά. Ως αποτέλεσμα του συστήματος εύρεσης τιμών της ΕΕ, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη Γαλλία έχουν αυξηθεί και ο Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν υποστήριξε στη σύνοδο κορυφής της περασμένης εβδομάδας ότι αυτό υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών της ΕΕ στην Πράσινη συμφωνία.
Διπλωμάτες από χώρες που αντιτίθενται σε μια ριζική αναθεώρηση υποστήριξαν ότι η γαλλική και η ισπανική πρόταση θα λειτουργούσαν εάν υπήρχε μόνο ένας πάροχος ενέργειας — μια ανασκαφή στη δεσπόζουσα θέση της κρατικής EDF στη Γαλλία. Ένας ιδιωτικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής θα έκανε απώλειες εάν έπρεπε να αγοράσει φυσικό αέριο σε τιμές αγοράς, αλλά να μεταπωλήσει την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται σε μέσες τιμές σε όλη τη χώρα, υποστήριξε ένας διπλωμάτης.
Για Τουρκία: Προς εκτόνωση φαίνεται ότι βαίνει η κρίση που προκάλεσαν τα σχόλια του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την απέλαση των πρεσβευτών δέκα δυτικών κρατών από τη χώρα του. Οι πρεσβευτές, μεταξύ των οποίων εκείνοι των ΗΠΑ και της Γερμανίας, έστειλαν επιστολή ζητώντας την απελευθέρωση του επιχειρηματία Οσμάν Καβαλά, ο οποίος κρατείται εδώ και τέσσερα χρόνια, κίνηση την οποία ο Ερντογάν εξέλαβε ως «ανάμειξη στα εσωτερικά της Τουρκίας». Το διπλωματικό παρασκήνιο ήταν έντονο μετά την απειλή Ερντογάν και χθες επήλθε εκτόνωση. Η αμερικανική πρεσβεία στην Αγκυρα ανακοίνωσε στο Twitter ότι «οι ΗΠΑ συνεχίζουν να τηρούν το Αρθρο 41 της Συνθήκης της Βιέννης για τις διπλωματικές σχέσεις», εννοώντας ότι σέβονται τη διπλωματική συνθήκη περί μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας που φιλοξενεί τη διπλωματική τους αποστολή. Οι πρεσβείες του Καναδά, της Ολλανδίας και της Νέας Ζηλανδίας έστειλαν παρόμοια μηνύματα, ενώ οι πρεσβείες της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Δανίας και της Φινλανδίας έκαναν retweet την αμερικανική ανακοίνωση.
Σχεδόν αμέσως ο πρόεδρος Ερντογάν, καθώς εισερχόταν στο υπουργικό συμβούλιο όπου θα συζητούνταν η απέλαση των ξένων πρεσβευτών, «χαιρέτισε» τις ανακοινώσεις αυτές, τις οποίες το κρατικό πρακτορείο Anadolu χαρακτήρισε ως «ένα βήμα πίσω» για τις πρεσβείες αυτές. Λίγο αργότερα και ο ίδιος Ερντογάν δήλωσε ότι πιστεύει πως οι πρεσβευτές θα είναι πιο προσεκτικοί στο μέλλον και ότι κανείς δεν μπορεί να παραμείνει στη χώρα εάν δεν την σέβεται. Η απειλή Ερντογάν για απέλαση των διπλωματών προκάλεσε πλήγμα στην οικονομία της Τουρκίας, με αναλυτές όπως ο Ντάνιελ Μος του Bloomberg να σχολιάζουν ότι «είναι λες και η Τουρκία επιθυμεί μια οικονομική κρίση». Η απειλή απέλασης πρεσβευτών ισχυρών δυτικών χωρών μία ημέρα μετά την ακατανόητη και παράλογη, για πολλούς, μείωση των επιτοκίων παρά τον πληθωρισμό που καλπάζει, οδήγησε χθες το πρωί σε περαιτέρω κατάρρευση της λίρας, που έπεσε στο χαμηλότερο σημείο έναντι του δολαρίου. Το τουρκικό νόμισμα έχει χάσει το 24% της αξίας του από τις αρχές του χρόνου. Χθες το μεσημέρι, πάντως, όταν φάνηκε ότι η κρίση εκτονώνεται, η λίρα ανέκαμψε λίγο. Υπάρχει μεγάλη αναστάτωση μεταξύ των επενδυτών οι οποίοι, γράφει η Washington Post» παρακολουθούν με προσοχή την έκβαση της υπόθεσης. Η απέλαση των διπλωματών θα έφερνε την Τουρκία σε μία ακόμα πιο δεινή κατάσταση σε όλα τα πεδία. Ισως γι’ αυτό ο πρόεδρος Ερντογάν δεν υλοποίησε άμεσα την απειλή του, προκειμένου να υπάρχει χρόνος για διπλωματική εκτόνωση. Διότι τελικά και η απειλή αυτή αλλά και η μείωση των επιτοκίων πριν από λίγες ημέρες οδήγησαν στο ίδιο συμπέρασμα: διαβρώνεται όλο και περισσότερο η εμπιστοσύνη προς την ικανότητα της Τουρκίας να διαχειριστεί σχέσεις με κεφάλαια και συμμάχους. Γιατί άραγε ο Ερντογάν να υπονομεύσει μόνος του την τουρκική λίρα, η οποία θεωρείται βαρόμετρο οικονομικής ευρωστίας; Ισως, λένε οι αναλυτές, να θέλει να τονίσει ή να προωθήσει την ιδέα ότι σκοτεινές δυνάμεις έχουν βάλει στο στόχαστρο την Τουρκία και εκείνος είναι ο μόνος που μπορεί να αντισταθεί. Γι’ αυτό και τα βάζει με χώρες που είναι σύμμαχοι της Άγκυρας στο ΝΑΤΟ και κράτη της ΕΕ, στην οποία ζητά να ενταχθεί η χώρα του.
Για Σουδάν: Το Σουδάν μοιάζει να ακολουθεί πιστά τον δρόμο που έχουν χαράξει όλες σχεδόν οι χώρες οι οποίες κυβερνήθηκαν επί δεκαετίες από αυταρχικούς δικτάτορες και κάποια στιγμή απαλλάχθηκαν από αυτούς. Πράγματι, μετά την ανατροπή του Ομάρ αλ Μπασίρ τον Απρίλιο του 2019, στη χώρα επικράτησαν το χάος και οι συγκρούσεις ανάμεσα στις αντίπαλες ομάδες, ενώ η «μεταβατική κυβέρνηση» που συγκροτήθηκε – από στρατιωτικούς και πολιτικούς – δεν κατάφερε ποτέ να λειτουργήσει ουσιαστικά και να εμπνεύσει εμπιστοσύνη αναφέρει ο Guardian. Ετσι, μάλλον φυσιολογικά και αναμενόμενα, φτάσαμε και στο χθεσινό πραξικόπημα. Ο στρατός ανέλαβε την εξουσία, συλλαμβάνοντας και θέτοντας σε περιορισμό τον πρωθυπουργό Αμπντάλα Χαμντόκ και αρκετά στελέχη της κυβέρνησης, προβάλλοντας το ίδιο επιχείρημα που ακούγεται σε όλες τις ανάλογες περιπτώσεις: Την αποκατάσταση της τάξης και τη διασφάλιση της ηρεμίας – έστω κι αν οι πάντες γνωρίζουν ότι ο ίδιος και στελέχη του διαδραμάτιζαν ενεργό ρόλο στις αντιπαραθέσεις και τις συγκρούσεις της προηγούμενης διετίας. Ανέλαβε δε και τις συνήθεις δεσμεύσεις: Τη διεξαγωγή εκλογών και την εκχώρηση της εξουσίας σε μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση το συντομότερο δυνατόν. Μάλιστα, ο στρατηγός Αμπντελφατάχ αλ Μπουρχάν, που ηγείται του συμβουλίου το οποίο καθορίζει την κατανομή των εξουσιών, έσπευσε να ορίσει την ημερομηνία των εκλογών για τον Ιούλιο του 2023, δηλαδή σε 20 μήνες από σήμερα – εκτός, φυσικά, εάν αυτό αποδειχθεί ανέφικτο. «Αυτό που περνά σήμερα η χώρα αποτελεί μια πραγματική απειλή και κίνδυνο για τα όνειρα της νεολαίας και τις ελπίδες του έθνους» δήλωσε, έστω κι αν, την ίδια στιγμή, χιλιάδες νέοι διαδήλωναν στο Χαρτούμ κατά των πραξικοπηματιών και αντιμετωπίζονταν με τη βία από τις δυνάμεις καταστολής.
Οι χθεσινές εξελίξεις, πάντως, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις και διεθνή καταδίκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πραξικόπημα στο Σουδάν ακολουθεί άλλα που έχουν γίνει φέτος σε χώρες της Αφρικής, όπως στο Μάλι και στη Γουινέα, ενώ στον Νίγηρα αποτράπηκε πραξικόπημα τον Μάρτιο. Στην Τυνησία, επίσης, η αντιπολίτευση χρεώνει πραξικόπημα στον πρόεδρο, ο οποίος απέπεμψε την κυβέρνηση, ενώ στο Τσαντ, οι ένοπλες δυνάμεις ανέλαβαν την εξουσία μετά τον θάνατο σε συγκρούσεις τού επί χρόνια προέδρου Ιντρίς Ντεμπί.
Για Αφγανιστάν: Εκατομμύρια Αφγανοί, μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά, μπορεί να πεθάνουν από την πείνα αν δεν αναληφθεί άμεσα δράση για να βοηθηθεί το Αφγανιστάν, το οποίο βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, προειδοποίησε χθες υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ΟΗΕ, ζητώντας την αποδέσμευση κεφαλαίων που έχουν παγώσει προκειμένου να χρηματοδοτηθούν ανθρωπιστικές προσπάθειες αναφέρει το Politico. Ο εκτελεστικός διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ, Ντέιβιντ Μπίσλεϊ δήλωσε στο Reuters ότι 22,8 εκατ. άνθρωποι – σε σύνολο 39 εκατ. κατοίκων του Αφγανιστάν – αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια και «οδεύουν προς τον λιμό» σε σύγκριση με 14 εκατ. μόλις πριν από δύο μήνες.
