«Κάθε μέρα, βαμμένη και με το μαλλί φτιαγμένο, έβγαινε από τον τάφο της και σήκωνε το κεφάλι ψηλά. Όταν εξευτελιζόταν με το ποτό, την επομένη σηκωνόταν, φορούσε το καλύτερο παλτό της κι αντιμετώπιζε τον κόσμο».
Ο μικρός Σάγκι Μπέιν μεγαλώνει στη Γλασκόβη της δεκαετίας του 1980. Παιδί από τον δεύτερο γάμο μιας εργατικής οικογένειας, ο πατέρας τούς εγκαταλείπει πολύ νωρίς και η μητέρα Άγκνες, ουσιαστική πρωταγωνίστρια του βιβλίου, αδυνατεί να τα βγάλει πέρα με τους δαίμονές της, καταφεύγοντας στο αλκοόλ. Η Άγκνες έχει μεγαλώσει σε ένα φτωχικό περιβάλλον, μαθαίνοντας να ζει πάντα στη σκιά ενός άντρα, εξαρτημένη κυριολεκτικά από την παρουσία του «ισχυρού» φύλου. Πανέμορφη και ποθητή σαν σταρ του Χόλιγουντ, φροντίζει πάντα την εμφάνισή της, χωρίς όμως να είναι ποτέ ανεξάρτητη, επιβιώνοντας σχεδόν αποκλειστικά από τα επιδόματα πρόνοιας, αιώνιο θύμα του κοινωνικού περιβάλλοντος και της πατρικής καταπίεσης, και μη διστάζοντας να σκοτώσει τον εαυτό της για έναν άντρα.
Με πρότυπο την ιστορία της αγίας Αγνής, ο Σκωτσέζος Ντάγκλας Στιούαρτ στο πρώτο του μυθιστόρημα μεταπλάθει επιδέξια τα προσωπικά του βιώματα. Αποτυπώνει το ογκώδες πορτρέτο μιας μουντής πόλης, των ταπεινών κατοίκων της και ενός παιδιού που πασχίζει να ανακαλύψει την ταυτότητά του και, κυρίως, να κάνει τα πάντα για να σώσει τη μητέρα του. Αν και ο συγγραφέας έχει στο προσκήνιο μια αμφιλεγόμενη γυναικεία παρουσία, ποτέ δεν την κατακρίνει, εντάσσοντάς την σε ένα πολύ συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο.
Σχεδιαστής μόδας, ο Στιούαρτ χρειάστηκε να πάει το χειρόγραφο του βιβλίου του σε τουλάχιστον 30 εκδοτικούς οίκους και να γνωρίσει συνεχείς απορρίψεις. Όταν όμως εκδόθηκε, το μυθιστόρημα γνώρισε πρωτοφανή απήχηση σε κοινό και κριτικούς, κερδίζοντας σωρεία βραβείων, μεταξύ των οποίων και το τελευταίο Booker, και δικαίωσε απόλυτα την επιμονή του συγγραφέα να αφοσιωθεί στην τέχνη της γραφής.
«Και τότε τη μετακίνησε με τη βία. Εκείνη δεν φώναξε καθώς την άρπαξε από τα μαλλιά και την έσυρε στο πάτωμα. Η Άγκνες κόλλησε στο κάτω μέρος της πόρτας της κουζίνας σαν να μπορούσε να τον κρατήσει μια ζωή εκεί μέσα. Αυτός χτύπησε την πόρτα στο πίσω μέρος του κεφαλιού της, σαν να μην ήταν παρά μια γωνία του χαλιού που ξέφυγε από τη θέση της. Καθώς τη δρασκέλισε, το δεξί παπούτσι του βρήκε το κάτω μέρος του πιγουνιού της, σκίζοντας το αλαβάστρινο δέρμα της.
‘‘Σε παρακαλώ, σ’ αγαπώ. Σ’ αγαπώ’’ του είπε.
‘‘Ναι, το ξέρω αυτό’’.
Την ώρα που το ταξί έστριβε στην Πιτ Ρόουντ, τα παιδιά της βρίσκονταν στο χολ και η Άγκνες, αστραφτερή κι αφράτη, κειτόταν σαν ένα φόρεμα για πάρτι που το πέταξαν στο πάτωμα».
Το μυθιστόρημα του Ντάγκλας Στιούαρτ «Σάγκι Μπέιν» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Σταυρούλας Αργυροπούλου.
Κώστας Μοστράτος
