Tην Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου, οι Γερμανοί ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν τον διάδοχο της Άγκελα Μέρκελ στην Καγκελαρία μετά από 16 χρόνια, με τη μάχη για την πρωτιά και ειδικά για το ποιος θα είναι ο επόμενος Καγκελάριος, να είναι ιδιαίτερα αμφίρροπη. Ο Karl-Rudolf Korte, διακεκριμένος γερμανός εκλογολόγος και διευθυντής του NRW School of Governance του Παν/μίου Duisburg-Essen στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, συνομίλησε με τη Δομίνα Διαμαντοπούλου στον Αθήνα 984 για τις επικείμενες ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία στις 26 Σεπτεμβρίου, τους κυβερνητικούς συνασπισμούς που είναι πιθανότερο να προκύψουν, τις στρατηγικές των τριών ισχυρότερων κομμάτων (Σοσιαλδημοκράτες, Χριστιανική Ένωση, Πράσινοι) κατά την προεκλογική περίοδο και την αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ από την πολιτική.
Ερ. Ποιοι κυβερνητικοί συνασπισμοί είναι πιο πιθανοί, αλλά, κυρίως, βιώσιμοι από πολιτικής άποψης; Εκτιμάτε ότι οι διερευνητικές συζητήσεις για συγκρότηση ομοσπονδιακής κυβέρνησης θα είναι τόσο επίπονες και μακράς διάρκειας όσο την περίοδο 2017-2018, μετά τις προηγούμενες ομοσπονδιακές εκλογές;
Απ. Βρισκόμαστε σε μία ιδιαίτερη ιστορική συγκυρία. Το πιο πιθανό σενάριο είναι να συγκροτηθεί τρικομματική ομοσπονδιακή κυβέρνηση, για πρώτη φορά, εφόσον τα ποσοστά δύο μόνο κομμάτων δεν θα είναι επαρκή.
To ρεαλιστικό σενάριο, αυτή τη στιγμή, υπό τον Όλαφ Σολτς στην καγκελαρία είναι ένας “Συνασπισμός Φωτεινός Σηματοδότης” -Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Ελευθέρων Δημοκρατών.
Επίσης, ρεαλιστικό είναι και το σενάριο στο οποίο ο Άρμιν Λάσετ θα ηγηθεί ενός “Συνασπισμού τύπου Τζαμάικα” -Χριστιανικής Ένωσης, Πρασίνων και Ελευθέρων Δημοκρατών.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, διαφαίνεται ότι το βράδυ των εκλογών θα έχουμε δύο δυνάμει καγκελάριους. Θα είναι η πρώτη φορά που δύο υποψήφιοι καγκελάριοι θα επιχειρήσουν να συγκεντρώσουν κυβερνητική πλειοψηφία, παράλληλα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, ένας ή μία υποψήφιος ή υποψήφια καγκελάριος προσπαθεί να φέρει κοντά διαφορετικά κόμματα. Αυτή τη φορά, θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, δύο οι υποψήφιοι. Ως εκ τούτου, οι διερευνητικές συζητήσεις θα είναι εξαιρετικά περίπλοκες και αναμένεται να έχουν μακρά διάρκεια. Το καίριο ερώτημα είναι ποιος θα καταφέρει να κλείσει τη συνεργασία με τους Πρασίνους και τους Ελεύθερους Δημοκράτες. Η Χριστιανική Ένωση ή οι Σοσιαλδημοκράτες;
Ερ. Ποιο είναι το καλύτερο σενάριο για τη Χριστιανική Ένωση, να συμμετάσχει σε ένα Μεγάλο Συνάσπισμό υπό τους Σοσιαλδημοκράτες ή να περάσει στην αντιπολίτευση;
Απ. Δεν μπορώ να αποκλείσω το ενδεχόμενο συγκρότησης ενός δικομματικού συνασπισμού -υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι αυτό είναι εφικτό βάσει των ποσοστών που θα συγκεντρώσουν τα κόμματα, και εφόσον έχουν αποβεί άκαρπες οι πολύμηνες διερευνητικές συζητήσεις για σχηματισμό τρικομματικής κυβέρνησης. Στην παρούσα φάση, βέβαια, δεν διαβλέπω να υπάρχει πρόθεση στη Χριστιανική Ένωση να εισέλθει σε Μεγάλο Συνασπισμό υπό τους Σοσιαλδημοκράτες. Πάντως, για την κοινοβουλευτική ομάδα των Χριστιανοδημοκρατών στο Βερολίνο είναι, πάντα, πιο ενδιαφέρον, πιο σημαντικό και πιο εποικοδομητικό πολιτικά να συγκυβερνούν παρά να βρίσκονται στην αντιπολίτευση.
Ερ. Ακόμη και εντός στης Χριστιανικής Ένωσης ασκείται δριμεία κριτική στην επιλογή του Χριστιανοδημοκράτη Άρμιν Λάσετ ως υποψήφιου καγκελάριου. Πιστεύετε ότι ο Χριστιανοκοινωνιστής Μάρκους Ζέντερ θα αποτελούσε καλύτερη επιλογή;
Απ. Ο Άρμιν Λάσετ διαθέτει μακρά κυβερνητική εμπειρία. Το πρόβλημα, βέβαια, που θα αντιμετώπιζε οποιοσδήποτε υποψήφιος καγκελάριος της Χριστιανικής Ένωσης, περιλαμβανομένου του Μάρκους Ζέντερ, είναι ότι, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι γερμανοί ψηφοφόροι συνειδητοποίησαν ότι πρέπει να επιλέξουν καγκελάριο, μόνο που, αυτή τη φορά, δε θα είναι είναι υποψήφια η Άνγκελα Μέρκελ! Ποιος είναι ο διάδοχος της Μέρκελ; Αυτό είναι το μείζον ερώτημα. Είναι σαφές ότι, έπειτα από 16 χρόνια καγκελαρίας Μέρκελ, ανεξάρτητα από το πρόσωπο, θα βλέπαμε μεγάλη δημοσκοπική πτώση της Ένωσης Χριστιανοδημοκρατών/Χριστιανοκοινωνιστών. Γι’ αυτό, πολλοί ψηφοφόροι επαναπροσδιορίζουν την πολιτική τους τοποθέτηση, ανεξάρτητα από τα πρόσωπα. Ο Μάρκους Ζέντερ θα μπορούσε, σαφέστατα, να πείσει πολλούς ψηφοφόρους μέσω της πόλωσης. Η πόλωση, όμως, αυτή άλλους θα τους τρόμαζε. Επομένως, δεν πιστεύω, σε καμία περίπτωση, ότι με τον Ζέντερ υποψήφιο η Χριστιανική Ένωση θα είχε υψηλότερα ποσοστά.
Ερ. Τι έχει αλλάξει στο κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών από την εποχή Σουλτς στην εποχή Σολτς; Επετεύχθη η πολυπόθητη επανεκκίνηση τους ή, απλώς, η συγκυρία είναι ευνοϊκή; Κατά πόσον επηρεάζει η προσωπική δημοφιλία του Όλαφ Σολτς την ανοδική τάση των Σοσιαλδημοκρατών;
Απ. Οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν τη μοναδική ευκαιρία να αξιοποιήσουν το momentum: το γεγονός ότι η Άνγκελα Μέρκελ δεν είναι υποψήφια καγκελάριος. Δεν υπάρχει καμία απολύτως προγραμματική ανανέωσή τους. Ο υποψήφιος καγκελάριός τους δεν είναι καινούριο ή άγνωστο πρόσωπο, εμπνέει, εντούτοις, ένα αίσθημα ασφάλειας που θυμίζει την Άνγκελα Μέρκελ. Με αυτό το αίσθημα ασφάλειας συνδέουν πολλοί τον Όλαφ Σολτς, διότι, κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, μοίρασε ως υπουργός Οικονομικών στους πληττόμενους σημαντικά χρηματικά ποσά, τη σωστή χρονική στιγμή. Πρόκειται πολύ λιγότερο για μία διαδικασία ανανέωσης και εκσυγχρονισμού του κόμματος, αλλά, κυρίως, για μία αντίδραση στο κενό που αφήνει πίσω της η Μέρκελ, με αποτέλεσμα, η Χριστιανική Ένωση, οι Πράσινοι και οι Σοσιαλδημοκράτες να βρίσκονται, επί της ουσίας, στην ίδια γραμμή εκκίνησης. Γι’ αυτό, έχουμε τρία σχεδόν ισοδύναμα κόμματα τα οποία κινούνται γύρω από το ποσοστό του 20%.
Ερ. Ποια είναι τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία των τριών κομμάτων; Έχουν κάνει λάθη, κατά την προεκλογική περίοδο, η Χριστιανική Ένωση και οι Πράσινοι;
Απ. Ναι. Κατ’ αρχάς, το γεγονός ότι έχουμε τρία κόμματα με ποσοστά γύρω στο 20% οφείλεται, εν πολλοίς, στο γεγονός ότι κανένα από τα τρία δεν μπορεί να επωφεληθεί από την τάση των ψηφοφόρων να υποστηρίζουν τον ή την νυν καγκελάριο.
Το λάθος της Χριστιανικής Ένωσης είναι, με βεβαιότητα, ότι, κατά την προεκλογική περίοδο, επικεντρώθηκε στους Πρασίνους, και όχι στους Σοσιαλδημοκράτες. Δεν αντελήφθηκαν ότι έπρεπε να προετοιμαστούν για αντιπαράθεση και με τους Σοσιαλδημοκράτες.
Οι Πράσινοι, από πλευράς τους, έχασαν το Μεγάλο Αφήγημα που είχαν. Διέφεραν από τα υπόλοιπα κόμματα, ακριβώς επειδή είχαν ένα Μεγάλο Αφήγημα, ακόμη και στην περίπτωση της πανδημίας. Έπεσαν, ωστόσο, στην ίδια παγίδα με τα άλλα κόμματα, ακόμη και με την έμφαση που έδωσαν στην επιλογή υποψήφιου καγκελάριου. Αυτό δεν έπρεπε να γίνει. Θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρον να συνεχίσουμε να βλέπουμε το ηγετικό δίδυμο των Πρασίνων, τον Ρόμπερτ Χάμπεκ και την Αναλένα Μπέρμποκ, στην πρώτη γραμμή. Θα μας κινούσε πολύ περισσότερο το ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε αυτή τη διαδικασία. Σε αυτή την περίπτωση θα ήταν το μοναδικό κόμμα που θα ενισχυόταν τόσο στην προτίμηση των ψηφοφόρων.
Ερ. Η Άνγκελα Μέρκελ φεύγει από την πολιτική αποδυναμωμένη ή ο απολογισμός για την Σιδηρά Καγκελάριο είναι θετικός;
H πορεία της Άνγκελα Μέρκελ στην καγκελαρία έχει, σαφέστατα, θετικό πρόσημο. Kαθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς θητείας της, στη συνείδηση των πολιτώνπαρέμεινε μία εξαιρετικά έντιμη πολιτικός, ενώ, παράλληλα, διαχειρίστηκε αριστοτεχνικά μία σειρά κρίσεων. Ο απολογισμός της καγκελαρίας Μέρκελ είναι αναμφίβολα θετικός.
Αθήνα 984
