«Εμένα μόνο μία σκέψη με τρομάζει: Η κατωτερότητα. Ω, θέλω να ανέβω τόσο ψηλά όσο μπορεί να φτάσει άνθρωπος».
Ένας μικρός μαθητής στοχάζεται πάνω στη ζωή και τις ποικίλες διακυμάνσεις της, τη φιλία, την ευγένεια, τη φύση, την πατρίδα. Αποτυπώνει όλες τις σκέψεις του σε μερικές εκθέσεις, γεμάτες από το άγουρο της ηλικίας, αλλά και από μια απρόσμενη ωριμότητα. Λίγο μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο πεθαίνει, αφήνοντας μια πρωτότυπη κληρονομιά ελπίδας και έμπνευσης.
Ο Ελβετός συγγραφέας Ρόμπερτ Βάλζερ υποδύεται την περσόνα ενός παιδιού, πετυχαίνοντας να αποδώσει όλους τους προβληματισμούς της ηλικίας, μιλώντας, όπως λέει, «πολύ σοφά και πολύ ανόητα σχεδόν ταυτόχρονα». «Οι εκθέσεις του Φριτς Κόχερ» αποτέλεσαν την είσοδο του συγγραφέα στη λογοτεχνική σκηνή το 1904, περνώντας απαρατήρητες από το κοινό, αλλά κερδίζοντας τον θαυμασμό συγγραφέων όπως ο Κάφκα και ο Έσσε. Άνοιξαν τον δρόμο για τα μετέπειτα αριστουργήματα του Βάλζερ «Γιάκομπ φον Γκούντεν» και «Ο παραγιός» και σήμερα πλέον θεωρούνται εξέχον δείγμα ενός σημαντικού λογοτέχνη, που δυστυχώς πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του ταλαιπωρημένος σε φρενολογικά ιδρύματα για να πεθάνει εκεί το 1956 κατά τη διάρκεια ενός μοναχικού περιπάτου του στο χιόνι.
«Πόσο λαχταρώ να αποδράσω από αυτή την άγουρη ηλικία και να εισέλθω στη μεγάλη ζωή των ενηλίκων, με τις μεγάλες της απαιτήσεις, θύελλες, ιδέες και πράξεις. Κι εγώ κάθομαι εδώ σαν αλυσοδεμένος. Νιώθω σαν να είμαι ένας ενήλικος, συνετός άνθρωπος, και μόνο στον καθρέφτη, που αντανακλά το είδωλό μου, πείθομαι για την ασήμαντη νεότητά μου».
«Οι εκθέσεις του Φριτς Κόχερ» του Ρόμπερτ Βάλζερ κυκλοφορούν σε μετάφραση Απόστολου Στραγαλινού από τις εκδόσεις Κριτική. Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει και τα κείμενα «Ο γραφιάς», «Ένας ζωγράφος» και «Το δάσος».
Κώστας Μοστράτος
