kαθ ́ όλη την επαναστατική περίοδο έλαβαν χώρα πολλές μετακινήσεις πληθυσμών λόγω των αντιποίνων και των καταπιεστικών μέτρων που επέβαλλαν οι Οθωμανοί. Έλληνες από τις περιοχές της Μικράς Ασίας, της Κωνσταντινούπολης και της Κύπρου κατέφυγαν στην αρχή σε Σάμο και Ψαρά ενώ στη συνέχεια προωθήθηκαν σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Η καταστροφή της Χίου το 1822 υπήρξε η γενεσιουργός αιτία του πρώτου μεγάλου προσφυγικού κύματος. Ήταν δε τέτοιος ο συνωστισμός, ώστε στα Ψαρά κατεγράφη επιδημία τον Οκτώβριο του 1823. Οι αναφορές προς τις αρχές, των ανθρώπων που ζούσαν στην προσφυγιά απεικονίζουν την οικτρή τους κατάσταση.Οι ίδιοι χρησιμοποιούν χαρακτηρισμούς όπως: «αξιοδάκρυτοι», «ελεεινοί», «αξιοθρήνητοι», «δεινοπαθούντες», «εγκαταλελειμμένοι». Ο πρώτος προσφυγικός οικισμός στην Ελλάδα της εποχής καταγράφεται στη Σύρο το 1822. Φιλοξένησε ανθρώπους από τη Χίο. Η εγκατάσταση των προσφύγων στα διάφορα μέρη της Ελλάδας δεν έγινε χωρίς προστριβές με τους ντόπιους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι συνθήκες έντασης που προκάλεσε στα νησιά των Βορείων Σποράδων και των Κυκλάδων η εγκατάσταση μεγάλου αριθμού Θεσσαλών και Μακεδόνων.*Πηγές: *Ανδριώτης, Ν. , «Πρόσφυγες στην Ελλάδα 1821–1940», (εκδ. Ίδρυμα Βουλής Των Ελλήνων, Αθήνα: 2020) σελ. 7–35 (με χρήση και των πηγώνπου παραθέτει ο συγγραφέας).
Κείμενα: Παύλος Κουτουζής
Εκφώνηση: Άννα Μπάστα
