Η επιστροφή στο παρελθόν είναι πάντα μια επώδυνη, βασανιστική μα και αποκαλυπτική διαδικασία.
Ο εξηνταπεντάχρονος αφηγητής Λίο βρίσκει καταχωνιασμένα σε ένα κουτί αντικείμενα της παιδικής του ηλικίας, μεταξύ των οποίων και ένα καλά κρυμμένο ημερολόγιο. Αυτό στέκεται η αφορμή για να ξαναγυρίσει στο παρελθόν του και στο σημαδιακό θερμό καλοκαίρι του 1900. Ένα καλοκαίρι που τον άλλαξε ριζικά, τον απομάκρυνε από την ασφάλεια και την αθωότητα της παιδικής ηλικίας των 13 ετών και τον προσγείωσε απότομα στον κόσμο των ενηλίκων.
Στο μακρινό εκείνο παρελθόν, ο μικρός Λίο, με αγάπη για τη μαγεία και τον ζωδιακό κύκλο, πηγαίνει προσκεκλημένος στην πολυτελή εξοχική κατοικία ενός πλούσιου συμμαθητή του. Εκεί πέφτει θύμα της γοητείας της όμορφης αδελφής του τελευταίου, παίρνοντας άθελά του τον ρόλο του μεσάζοντα, του ταχυδρόμου των επιστολών της με έναν νεαρό γοητευτικό αγρότη.
Ο Άγγλος συγγραφέας αποτυπώνει στο κλασικό μυθιστόρημά του, του 1953, το πέρασμα από τη βικτοριανή περίοδο των σαφών ρόλων σε έναν βίαιο αιώνα με τρομακτικές αλλαγές. Παράλληλα, όμως, το βιβλίο του είναι και μια ευαίσθητη μελέτη για την πολύπλοκη λειτουργία της μνήμης, αλλά και τη δυσκολία της ανακάλυψης της σεξουαλικότητας. Ένα οξυδερκές μυθιστόρημα λεπτών αποχρώσεων, διάσημο και από την κινηματογραφική μεταφορά του Τζόζεφ Λόουζι σε σενάριο Χάρολντ Πίντερ και με πρωταγωνιστές τους Τζούλι Κρίστι και Άλαν Μπέιτς, φιλμ που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ των Κανών το 1971.
«Στα μάτια του νου μου οι αναμνήσεις που έχω θάψει από το Μπράνταμ Χολ είναι σαν συνθέσεις σε κιαρόσκουρο, κομμάτια φωτός και σκιάς· μόνο καταβάλλοντας προσπάθεια μπορώ να διακρίνω χρώματα. Υπάρχουν πράγματα που γνωρίζω, αν και δεν ξέρω πώς τα έμαθα, και πράγματα που θυμάμαι. Κάποια έχουν καταγραφεί στο μυαλό μου ως γεγονότα, ενώ δεν τα συνοδεύει καμιά εικόνα· ταυτόχρονα, υπάρχουν εικόνες που δεν τις επαληθεύει κανένα γεγονός, κι όμως επανέρχονται εμμονικά, όπως τα τοπία ενός ονείρου».
«Εκείνους τους «άλλους», λοιπόν, του Μπράνταμ Χολ, αδυνατούσα για κάποιο λόγο να τους φανταστώ να συνεχίζουν αφότου εγώ είχα σταματήσει. Ήταν σαν φιγούρες σε έναν πίνακα, περίκλειστοι μέσα στην κορνίζα, τη δίπτυχη κορνίζα του χρόνου και του τόπου, και δεν μπορούσαν να βγουν από τον πίνακα, ήταν φυλακισμένοι στο Μπράνταμ Χολ και στο καλοκαίρι του 1900. Ας έμεναν εκεί, εγκλωβισμένοι στις δύο διαστάσεις τους: δεν ήθελα να τους απελευθερώσω».
Το μυθιστόρημα του Λέσλι Πόουλς Χάρτλεϊ «Ο μεσάζων» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη σε μετάφραση Τόνιας Κοβαλένκο και με επίμετρο του συγγραφέα Κολμ Τομπίν.
Κώστας Μοστράτος
