Αν η πρώτη σύγκρουση του 1988 στην διαφιλονικούμενη περιοχή του Ναγκόρνο – Καραμπάχ μεταξύ των τότε σοβιετικών δημοκρατιών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, σηματόδοτησε το τέλος της σοβιετικής αυτοκρατορίας, εφόσον είχε γίνει σαφές πως το κεντρικό κράτος στο πρόσωπο της Μόσχας, είχε χάσει το μονοπώλιο άσκησης νόμιμης βίας, η σημερινή σύγκρουση μεταξύ των δύο αυτών κρατών του Καυκάσου, σηματοδοτεί ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ευρασίας.
Οι ανακατατάξεις αυτές έχουν να κάνουν με γεωπολιτικά συμφέροντα, αλλά και προσωπικές φιλοδοξίες πολλών παικτών, ενώ δεν αποκλείεται και η περίπτωση να σηματοδοτούν το τέλος της λυκοφιλίας μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, αφού αμφότερες υποστηρίζουν τα αντιμαχόμενα μέλη, η κάθε μία για δικούς της λόγους.
Συγκρούσεις και θύματα του άμαχου πληθυσμού
Εκτεταμένες συγκρούσεις εκτυλίσσονται τις τελευταίες ημέρες μεταξύ αρμενικών και αζερικών δυνάμεων στον θύλακα του Ναγκόρνο – Καραμπάχ, με τους νεκρούς να είναι τουλάχιστον 23, ενώ άλλα 100 άτομα έχουν τραυματιστεί.
Η σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν αναζωπυρώνει τις ανησυχίες για την αστάθεια στον Νότιο Καύκασο, έναν διάδρομο απ’ όπου περνούν αγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου. Η Μόσχα του Βλαντιμίρ Πούτιν παρατηρεί τις εξελίξεις από το ρόλο του διαιτητή, σε μια σύγκρουση που χαρακτηρίζεται από τις χειρότερες που έχουν σημειωθεί από το 2016 στην αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που στηρίζεται από το Γερεβάν.
Το υπ. Άμυνας της Αρμενίας έκανε λόγο για συγκρούσεις που σημειώνονταν όλη τη διάρκεια της νύχτας, ενώ το υπ. Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν επεσήμανε ότι οι αρμένικες δυνάμεις βομβαρδίζουν την πόλη Τέρτερ.
Όπως προαναφέρθηκε τουλάχιστον 23 στρατιώτες των αυτονομιστών σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 100 τραυματίστηκαν στις μάχες. Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, που αλληλοκατηγορούνται για το ποιος φέρει την ευθύνη για την κλιμάκωση, ανακοίνωσαν επίσης θύματα μεταξύ των αμάχων: το Γερεβάν κάνει λόγο για μία γυναίκα και ένα παιδί νεκρούς ενώ το Μπακού ανακοίνωσε ότι σκοτώθηκε μια πενταμελής οικογένεια Αζέρων.
Μια ένοπλη σύγκρουση ευρείας κλίμακας στην οποία θα εμπλέκονταν το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία θα μπορούσε να προκαλέσει την παρέμβαση των αντίπαλων δυνάμεων στην περιοχή του Καυκάσου, της Ρωσίας και της Τουρκίας. Η αντιπαράθεση για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, το οποίο αποσχίσθηκε από το Αζερμπαϊτζάν με τη στήριξη της Αρμενίας, υποδαυλίζει τις περιφερειακές εντάσεις εδώ και 30 χρόνια.
Στο Αζερμπαϊτζάν επιβλήθηκε στρατιωτικός νόμος, καθώς και απαγόρευση της κυκλοφορίας στην πρωτεύουσα Μπακού, σε πολλές μεγάλες πόλεις και στη ζώνη κοντά στη γραμμή του μετώπου, κατά τις νυχτερινές ώρες.
O πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, όπως αναφέρεται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, κήρυξε επίσης «γενική κινητοποίηση» και «στρατιωτικό νόμο» στη χώρα. Το ίδιο έπραξαν και οι αρχές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. «Το αυταρχικό καθεστώς (σ.σ. του Αζερμπαϊτζάν) κήρυξε και πάλι τον πόλεμο στον λαό της Αρμενίας», είπε ο Πασινιάν, εκτιμώντας ότι οι δύο χώρες βρίσκονται στα πρόθυρα ενός «πολέμου ευρείας κλίμακας» με «απρόβλεπτες συνέπειες». Κάλεσε επίσης τη διεθνή κοινότητα να εμποδίσει μια τουρκική «παρέμβαση» στη σύγκρουση αυτήν.
Μηνύματα για τερματισμό των συγκρούσεων
Το γειτονικό Ιράν από την πλευρά του δήλωσε έτοιμο να μεσολαβήσει για να ξεκινήσουν συνομιλίες μεταξύ των δύο χωρών. Τον τερματισμό των εχθροπραξιών ζήτησαν επίσης η ΕΕ, η Γερμανία, το ΝΑΤΟ και η Γαλλία.
ΝΑΤΟ για τις συγκρούσεις: Να ξαναρχίσουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες
Ένα υψηλόβαθμο στέλεχος του ΝΑΤΟ κάλεσε χθες το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία να βάλουν αμέσως τέλος στις συγκρούσεις στην περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Οι δύο πλευρές «πρέπει να σταματήσουν αμέσως τις συγκρούσεις», είπε ο Τζέιμς Απατουράι, ο ειδικός εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ για την περιοχή του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας.
Ζήτησε επίσης να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για μια ειρηνική επίλυση του ζητήματος. «Το ΝΑΤΟ στηρίζει τις προσπάθειες της Ομάδας του Μινσκ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη», πρόσθεσε.
Η Ομάδα του Μινσκ, όπου συμπροεδρεύουν η Γαλλία, η Ρωσία και οι ΗΠΑ, συγκροτήθηκε το 1992 με στόχο την επίτευξη μιας ειρηνικής λύσης στο πρόβλημα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ερντογάν: Πλήρης στήριξη στο Αζερμπαϊτζάν
Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποσχέθηκε την πλήρη στήριξη της Άγκυρας στο Αζερμπαϊτζάν και κάλεσε την Αρμενία να «σταματήσει την επιθετικότητά της», στον απόηχο των βίαιων συγκρούσεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. «Ο τουρκικός λαός θα στηρίξει τους Αζέρους αδελφούς μας με όλα μας τα μέσα, όπως πάντα», δήλωσε ο Ερντογάν σε μήνυμα στο Twitter. Ο ίδιος επέκρινε τη διεθνή κοινότητα που δεν «αντέδρασε με επαρκή τρόπο, όπως έπρεπε» απέναντι σε αυτό που αποκάλεσε «επιθετικότητα» της Αρμενίας.
Ο Ερντογάν έκανε επίσης γνωστό ότι είχε τηλεφωνική συνδιάλεξη με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ, του οποίου χαιρέτισε τη «συνετή και αποφασιστική στάση».
Επιπλέον, ο Τούρκος πρόεδρος κάλεσε τον λαό της Αρμενίας να αναλάβει το μέλλον του εναντίον μιας «ηγεσίας που τον σέρνει στην καταστροφή και εκείνους που τον χρησιμοποιούν σαν μαριονέτα», στον απόηχο των συγκρούσεων μεταξύ των αρμενικών και αζερικών δυνάμεων για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.
«Ενώ καλώ τον λαό της Αρμενίας να αναλάβει το μέλλον του εναντίον της ηγεσίας του που τους σέρνει στην καταστροφή και εκείνους που τους χρησιμοποιούν ως μαριονέτες, καλούμε, επίσης, ολόκληρο τον κόσμο να σταθεί στο πλευρό του Αζερμπαϊτζάν στη μάχη του εναντίον της εισβολής και της αγριότητας», επισήμανε ο Ερντογάν.
Μια ξεχασμένη σύγκρουση
Το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε ότι εξαπέλυσε «αντεπίθεση σε όλη τη γραμμή του μετώπου» στο Καραμπάχ με στόχο «να τερματιστούν οι στρατιωτικές δραστηριότητες των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας». Το υπουργείο Άμυνας του Καραμπάχ, από την άλλη, λέει ότι κατέστρεψε τέσσερα ελικόπτερα, 15 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και 10 αζέρικα άρματα μάχης.
Σε ένα βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Γερεβάν φαίνονται δύο αζέρικα άρματα που δέχονται πυρά και υψώνεται πυκνός καπνός, δίπλα σε τρία άλλα άρματα. Το Μπακού παραδέχτηκε ότι ένα ελικόπτερό του καταρρίφθηκε, διευκρινίζοντας ότι το πλήρωμα διασώθηκε. Λέει επίσης ότι κατέστρεψε 12 αντιαεροπορικές συστοιχίες. Και ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν δημοσιοποίησε ένα βίντεο που δείχνει από ψηλά την καταστροφή τριών εχθρικών στρατιωτικών οχημάτων.
Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι το θέατρο ενός πολέμου που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και στοίχισε τη ζωή σε 30.000 ανθρώπους. Το Μπακού θέλει να ανακτήσει τον έλεγχο στην περιοχή αυτή, που δεν έχει αναγνωριστεί από καμία χώρα ως ανεξάρτητη δημοκρατία. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο εδώ και χρόνια. Συχνά σημειώνονται συγκρούσεις μεταξύ των αυτονομιστών και των Αζέρων, αλλά και μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων, πιο πρόσφατα τον περασμένο Ιούλιο.
Η Αλέσια Βαρτανιάν, εμπειρογνώμονας στο International Crisis Group, εκτίμησε ότι αυτή η νέα κλιμάκωση εξηγείται κυρίως επειδή δεν υπάρχει κάποια ενεργή, διεθνής μεσολαβητική προσπάθεια για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Αφότου ξέσπασε η πανδημία «η σύρραξη ξεχάστηκε και οι διπλωμάτες (σ.σ. μεσολαβητές) δεν πήγαν στο Μπακού και το Γερεβάν ούτε καν μετά τις συγκρούσεις του Ιουλίου», εξήγησε.
Τα τελευταία χρόνια το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποίησε τα έσοδα από το πετρέλαιό του για να αγοράσει όπλα. Η Αρμενία, κατά πολύ φτωχότερη χώρα, είναι ωστόσο πιο κοντά στη Ρωσία, η οποία διαθέτει μια στρατιωτική βάση στο έδαφός της. Το Γερεβάν ανήκει εξάλλου σε μια πολιτοστρατιωτική ένωση, με επικεφαλής της Ρωσία, τον Οργανισμό της Συμφωνίας Συλλογικής Ασφάλειας.
Η Ρωσία, που ανταγωνίζεται την Τουρκία στην περιοχή, πουλάει όπλα και στις δύο χώρες. Το Γερεβάν εξετάζει πληροφορίες ότι Σύροι μαχητές πολεμούν στο πλευρό των Αζέρων. «Ανοησίες» απαντά το Αζερμπαϊτζάν.
Το υπουργείο Άμυνας της Αρμενίας ανακοίνωσε ότι εξετάζει τις πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες μαχητές από τη Συρία πολεμούν στο πλευρό των Αζέρων, στις συγκρούσεις που ξέσπασαν στον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ο Χικμέτ Χατζίγιεφ, ο σύμβουλος του Αζέρου προέδρου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, απέρριψε αυτήν την πληροφορία χαρακτηρίζοντάς την «ανοησία».
Η πληροφορία αυτή προέρχεται από το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εδρεύει στη Βρετανία και παρακολουθεί τις εξελίξεις στα μέτωπα της Συρίας από την αρχή του πολέμου, το 2011.
Newsroom Αθήνα 9,84
