Οδηγό… επιβίωσης από τον κορονοϊό, εξέδωσε το υπουργείο Εργασίας.
Το πακέτο μέτρων αποβλέπει στην ενημέρωση του προσωπικού που εργάζεται σε δομές παιδικής προστασίας, καθώς και των ίδιων των παιδιών που φιλοξενούνται σε αυτές, ωστόσο τα περισσότερα από αυτά θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλους τους κλειστούς χώρους.
Αναλυτικότερα:
Α. ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ κατά της διασποράς του κορονοϊού SARS-CoV-2
Τα προληπτικά μέτρα κατά της διασποράς κορονοϊού SARS-CoV-2, περιλαμβάνουν οδηγίες ατομικής υγιεινής, οδηγίες για τους εργαζόμενους, οδηγίες για τον περιορισμό των επαφών, οδηγίες καθαρισμού και απολύμανσης χώρων, επιφανειών και αντικειμένων και διοικητικά μέτρα. Οι εργαζόμενοι στις δομές οφείλουν να ακολουθούν τις οδηγίες ατομικής υγιεινής και ταυτόχρονα να φροντίζουν, ώστε οι οδηγίες αυτές να τηρούνται και από τα παιδιά. Οι οδηγίες καθαρισμού και απολύμανσης απευθύνονται σε όλο το προσωπικό, αλλά ιδιαίτερα στο βοηθητικό προσωπικό (π.χ. καθαρίστριες).
1. Οδηγίες ατομικής υγιεινής:
• Αποφυγή επαφής χεριών με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης από τον ιό.
• Αποφυγή κοινής χρήσης προσωπικών αντικειμένων.
• Σε βήχα ή φτέρνισμα, κάλυψη της μύτης και του στόματος με το μανίκι στο ύψος του αγκώνα ή με χαρτομάντιλο. Το χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλο πρέπει να απορρίπτεται αμέσως μετά τη χρήση τόσο από τα παιδιά όσο και από το προσωπικό μέσα στους κάδους απορριμμάτων.
• Τακτικό πλύσιμο των χεριών των παιδιών και των εργαζομένων με υγρό σαπούνι και νερό, για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Ακολουθεί προσεκτικό στέγνωμα των χεριών με χάρτινες χειροπετσέτες μιας χρήσης, οι οποίες θα απορρίπτονται στους κάδους απορριμμάτων. Η διαδικασία πλυσίματος των χεριών περιγράφεται εικονογραφημένη στο Παράρτημα 2.
• Τα παιδιά και οι εργαζόμενοι, μπορούν εναλλακτικά να χρησιμοποιούν αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα (περιεκτικότητας 70% σε αλκοόλη) ή χαρτομάντιλα με αλκοόλη. Συνιστάται καλό τρίψιμο των χεριών μέχρι το αντισηπτικό να στεγνώσει. Τα χέρια πρέπει να πλένονται καλά οπωσδήποτε πριν τη λήψη τροφής.
2. Εργαζόμενοι
• Το προσωπικό θα πρέπει να εφαρμόζει τις οδηγίες ατομικής υγιεινής, όπως αναφέρονται ανωτέρω.
• Όλο το προσωπικό των δομών, πρέπει να βρίσκεται σε εγρήγορση για πιθανή εμφάνιση συμπτωμάτων συμβατών με λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος (π.χ. βήχας, πυρετός).
• Το προσωπικό θα πρέπει να απομακρύνεται από την εργασία, σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων συμβατών με λοίμωξη από το νέο κορονοϊό ή σε περίπτωση επαφής με επιβεβαιωμένο ή ύποπτο κρούσμα, σύμφωνα με τις οδηγίες που θα λάβει από τον ΕΟΔΥ. Η διάρκεια της απομάκρυνσης από τα εργασιακά καθήκοντα θα εξαρτηθεί από τα αποτελέσματα του εργαστηριακού ελέγχου καθώς
και από τις κατευθυντήριες οδηγίες που ισχύουν ανάλογα με τη τρέχουσα φάση της επιδημίας.
3. Περιορισμός επαφών
Αποφυγή επαφής με άτομα που έχουν συμπτώματα λοίμωξης Αποφυγή στενής επαφής (χειραψίες, αγκαλιές και φιλιά) Αποφυγή των συναθροίσεων και του συγχρωτισμού οπουδήποτε Αποφυγή επαφής με άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες. Αποφυγή ομαδικών δραστηριοτήτων εντός και εκτός της δομής
4. Οδηγίες καθαρισμού και απολύμανσης:
• Συστηματικός και επαρκής αερισμός όλων των χώρων.
• Πέρα από τις συνήθεις εργασίες καθαρισμού με σαπούνι και νερό, χρειάζεται συχνός καθαρισμός των λείων επιφανειών που χρησιμοποιούνται συχνά (π.χ. πόμολα, χερούλια, κουπαστή από σκάλες ή κιγκλίδωμα, βρύσες κλπ) με κοινά καθαριστικά- απολυμαντικά όπως:
→ διαλύματα υποχλωριώδους νατρίου συγκέντρωσης τουλάχιστον 0.50 % που πωλούνται έτοιμα στο εμπόριο
Στην πράξη αυτό επιτυγχάνεται με τη διάλυση οικιακής χλωρίνης μέσα σε νερό σε αναλογία 100ml οικιακή χλωρίνη σε 1 λίτρο νερό. Απαιτούμενος χρόνος παραμονής του διαλύματος στην επιφάνεια 10 λεπτά ή
→ αλκοολούχα διαλύματα περιεκτικότητας σε αιθανόλη 70% (πωλούνται έτοιμα στο εμπόριο), για επιφάνειες ευαίσθητες προς τη χλωρίνη
Παραμονή του διαλύματος αυτού επί των προς απολύμανση επιφανειών 1 λεπτό. Σημειώνεται ότι οι εργασίες καθαρισμού πρέπει να γίνονται με χρήση γαντιών και στολή εργασίας.
• Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στον καθαρισμό των αντικειμένων και των επιφανειών με τις οποίες ήρθε σε επαφή άτομο που εμφάνισε συμπτώματα κορονοϊού SARS-CoV-2 .
• Οι πλαστικές σακούλες των κάδων, όταν γεμίζουν, πρέπει να δένονται σφικτά και να απομακρύνονται αμέσως. Τονίζεται ότι, το προσωπικό, όταν καθαρίζει, θα πρέπει να φοράει γάντια και στολή εργασίας. Η ορθή χρήση γαντιών περιγράφεται στο Παράρτημα 1. Τα γάντια μετά τη χρήση τους πρέπει να απορρίπτονται αμέσως στις πλαστικές σακούλες των κάδων απορριμμάτων και να μη γίνονται προσπάθειες καθαρισμού τους, πχ. πλύσιμο των γαντιών μιας χρήσης και επαναχρησιμοποίησή τους.
• Επισημαίνεται ότι, η χρήση γαντιών μια χρήσης δεν αντικαθιστά σε καμιά περίπτωση το πλύσιμο των χεριών.
5. Πρόσθετα προληπτικά μέτρα εντός των δομών φιλοξενίας
• Έλεγχος του συστήματος ύδρευσης και αποχέτευσης, ώστε να αποκατασταθούν άμεσα τυχόν βλάβες.
• Εξασφάλιση επάρκειας όλης της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής για την εφαρμογή της υγιεινής των χεριών και της αναπνευστικής υγιεινής από τους εργαζόμενους και τους φιλοξενούμενους
– Υγρό σαπούνι σε κάθε νιπτήρα και χειροπετσέτες
– Ποδοκίνητοι κάδοι που κλείνουν
– Χαρτομάντηλα
– Αλκοολούχα αντισηπτικά διαλύματα
• Μέριμνα ώστε οι νιπτήρες στις τουαλέτες να διαθέτουν πάντα φιάλη με υγρό σαπούνι και χάρτινες πετσέτες μιας χρήσης, οι οποίες πρέπει να απορρίπτονται σε κάδους που θα είναι δίπλα στους νιπτήρες.
• Μέριμνα ώστε όλοι οι κάδοι απορριμμάτων να διαθέτουν ποδοκίνητο καπάκι και να περιέχουν πλαστική σακούλα μιας χρήσης.
• Επιμελής και συχνός καθαρισμός των αντικειμένων κοινής χρήσης
• Ανάρτηση έντυπων οδηγιών με της οδηγίες ατομικής υγιεινής
• Πρόβλεψη για την απρόσκοπτη λειτουργία σε περίπτωση απουσίας κρίσιμου προσωπικού (αριθμητικά και ποιοτικά)
• Παρακολούθηση των εξελισσόμενων επιδημιολογικών δεδομένων και σε περίπτωση επέκτασης της διασποράς του νέου κορονοϊού στην κοινότητα, επικαιροποίηση των μέτρων σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ
Β. Απαραίτητες ενέργειες σε περίπτωση εκδήλωσης συμπτωμάτων κορονοϊού SARS-CoV-2 από παιδί η εργαζόμενο στις δομές:
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, με τα μέχρι τώρα δεδομένα ο ιός μπορεί να προκαλέσει ήπια γριπώδη συμπτωματολογία όπως:
• πυρετό
• βήχα
• δυσκολία στην αναπνοή
• μυαλγίες
• καταβολή
Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν σοβαρή πνευμονία, σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας, σήψη και σηπτικό σοκ και θάνατος. Τα άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου (π.χ. ηλικιωμένοι, καρδιοπαθείς, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, ηπατοπάθειες ή πνευμονοπάθειες, ανοσοανεπάρκεια) είναι πιθανότερο να εμφανίσουν σοβαρή νόσο.
Πρέπει να γίνεται αξιολόγηση των φιλοξενούμενων παιδιών για ενδεχόμενα συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού συστήματος πριν την εισαγωγή και διαμονή τους στο χώρο.
Εμφάνιση συμπτωμάτων
Σε περίπτωση που φιλοξενούμενο παιδί ή εργαζόμενος εμφανίζει τα ανωτέρω συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού οι υπεύθυνοι της δομής θα πρέπει να επικοινωνήσουν ΑΜΕΣΑ με παιδίατρο ή παθολόγο και με τον ΕΟΔΥ στα τηλέφωνα 210 5212054 ή τον ειδικό τετραψήφιο αριθμό 1135, για δήλωση του ύποπτου κρούσματος και οδηγίες αντιμετώπισής του. Στην περίπτωση που ασθενής με ύποπτη ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη SARS-CoV-2 χρειάζεται να μεταφερθεί σε φορέα παροχής υπηρεσιών υγείας, ενημερώνεται άμεσα ο φορέας, το ΕΚΑΒ και ο ΕΟΔΥ ώστε να ληφθούν όλα τα απαιτούμενα μέτρα πρόληψης και ελέγχου διασποράς της λοίμωξης.
Σε περίπτωση παιδιού που ασθενήσει με ήπια συμπτωματολογία και χωρίς σοβαρό υποκείμενο νόσημα, το παιδί μπορεί να νοσηλευθεί στη δομή φιλοξενίας, εφόσον αυτό κριθεί δυνατό από τον ΕΟΔΥ. Επίσης οι συμπτωματικοί ασθενείς που ολοκλήρωσαν τη νοσηλεία στο νοσοκομείο και λαμβάνουν εξιτήριο, μπορεί να συνεχίσουν τη θεραπεία στη δομή φιλοξενίας. Η απόφαση πρέπει να είναι αποτέλεσμα προσεκτικής κλινικής αξιολόγησης και αφού προηγουμένως έχουν εξασφαλιστεί οι κατάλληλες συνθήκες νοσηλείας στη δομή φιλοξενίας καθώς και τακτική (καθημερινή) και κατά προτίμηση άμεση επικοινωνία επαγγελματία υγεία με τους ασθενείς (Οδηγίες ΕΟΔΥ για φροντίδα ύποπτου κρούσματος στο σπίτι.)
Σε περίπτωση παραμονής του ασθενούς στη δομή φιλοξενίας θα πρέπει να τηρούνται όλες οι οδηγίες για τη μείωση της πιθανότητας διασποράς:
• Διαμονή του ασθενή σε καλά αεριζόμενο δωμάτιο που χρησιμοποιείται μόνο από αυτόν.
• Περιορισμός των μετακινήσεων του ασθενή στη δομή φιλοξενίας και καλός αερισμός των κοινόχρηστων χώρων.
• Αποφυγή γευμάτων σε τραπεζαρία. Σίτιση στο δωμάτιο.
• Περιορισμός των ατόμων που φροντίζουν τον ασθενή, ιδανικά ένα άτομο που δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Δεν επιτρέπονται επισκέψεις.
• Χρήση απλής χειρουργικής μάσκας από το άτομο που φροντίζει τον ασθενή. Αποφεύγεται η επαφή των χεριών με τη μάσκα. Η μάσκα απορρίπτεται όταν είναι εμφανώς λερωμένη ή βρεγμένη καθώς και μετά τη χρήση.
Στη συνέχεια εφαρμόζεται υγιεινή των χεριών.
• Εφαρμογή υγιεινής των χεριών μετά από κάθε επαφή με τον ασθενή ή το άμεσο άψυχο περιβάλλον του, πριν και μετά την προετοιμασία φαγητού, πριν το φαγητό και μετά τη χρήση της τουαλέτας.
• Χρήση χειροπετσετών μιας χρήσης μετά το πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό χρήση υφασμάτινης πετσέτας, η οποία αντικαθίσταται όταν χρησιμοποιηθεί.
• Εφαρμογή αναπνευστικής υγιεινής από τον ασθενή (κάλυψη στόματος και μύτης κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος, χρήση απλής χειρουργικής μάσκας, χαρτομάντηλων ή εσωτερικού του αγκώνα) καθώς και υγιεινής των χεριών. Τήρηση απόστασης τουλάχιστον 1μ. από τους γύρω του τόσο κατά τη διάρκεια της μετάβασης στη νοσηλευτική μονάδα όσο και κατά τη διάρκεια της αναμονής για εξέταση
• Προσεκτική απόρριψη των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για κάλυψη της μύτης και του στόματος ή σχολαστικό πλύσιμο στην περίπτωση που αυτά δεν είναι μιας χρήσης.
• Αποφυγή άμεσης επαφής με σωματικά υγρά, ιδιαίτερα σάλιο, πτύελα ή άλλες αναπνευστικές εκκρίσεις και κόπρανα με γυμνά χέρια και εφαρμογή γαντιών μιας χρήσης. Ακολουθεί υγιεινή των χεριών.
• Τοποθέτηση των μολυσματικών υλικών του ασθενή (πχ γάντια, μάσκες, χαρτομάντηλα) σε σακούλα που δένει μέσα στο δωμάτιο, πριν την απόρριψή τους μαζί με τα οικιακά απορρίμματα.
• Αποφυγή επαφής με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα του ασθενή όπως πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, πετσέτες, σεντόνια, τα οποία μετά από σχολαστικό πλύσιμο επαναχρησιμοποιούνται.
• Καθαρισμός και απολύμανση επιφανειών και αντικειμένων στο δωμάτιο του ασθενούς καθημερινά με κοινό απορρυπαντικό ή σαπούνι, ξέπλυμα και στη συνέχεια απολύμανση με διάλυμα οικιακής χλωρίνης σε αναλογία 1:10
• Καθαρισμός της τουαλέτας καθημερινά με το ίδιο διάλυμα.
• Τοποθέτηση λερωμένων ρούχων, πετσετών και κλινοσκεπασμάτων σε ξεχωριστό σάκο για τα άπλυτα με προσοχή, για αποφυγή επαφής με το δέρμα και τα ρούχα. Πλύσιμο στο πλυντήριο με κοινό οικιακό απορρυπαντικό σε υψηλή θερμοκρασία (600 C – 900 C) και καλό στέγνωμα.
• Τα σκεύη φαγητού των ασθενών να πλένονται ξεχωριστά των υπολοίπων ατόμων με ζεστό νερό και απορρυπαντικό από άτομο που φορά γάντια.
• Χρήση γαντιών και ρόμπας μιας χρήσης κατά τη διάρκεια καθαρισμού επιφανειών και αποκομιδής λερωμένων με σωματικά υγρά ρούχων, πετσετών και κλινοσκεπασμάτων. Ακολουθεί υγιεινή των χεριών.
• Παραμονή του ασθενή σε απομόνωση μέχρι την υποχώρηση των συμπτωμάτων και μετά από ιατρική εκτίμηση και αξιολόγηση.
• Όλα τα μέλη της δομής φιλοξενίας θεωρούνται στενές επαφές και παρακολουθούν την υγεία τους.
Διαχείριση στενών επαφών (εργαζόμενοι, λοιποί φιλοξενούμενοι)
Άτομα που ήρθαν σε επαφή με ύποπτο για SARS-CoV-2 κρούσμα ή με επιβεβαιωμένο κρούσμα παρακολουθούν την υγεία τους από την ημέρα της τελευταίας επαφής και για 14 ημέρες. Στην περίπτωση που εμφανίσουν τα προαναφερόμενα συμπτώματα, θα πρέπει να έρθουν άμεσα σε επαφή με τον ιατρό τους και τον ΕΟΔΥ. Σκόπιμη είναι η τακτική (καθημερινή) και κατά προτίμηση άμεση επικοινωνία των στενών επαφών με επαγγελματία υγείας για όλη τη διάρκεια της παρακολούθησης.
Για όλο το διάστημα της παρακολούθησης (14 ημέρες) πρέπει να εφαρμόζονται τα παρακάτω:
• Διαμονή σε καλά αεριζόμενο δωμάτιο που χρησιμοποιείται μόνο από το άτομο αυτό.
• Περιορισμός όσων φροντίζουν το άτομο, ιδανικά ένα άτομο που δεν ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου (δηλαδή δεν είναι μεγάλης ηλικίας και δεν έχει χρόνιο νόσημα).
• Δεν επιτρέπονται επισκέψεις.
• Διαμονή των υπόλοιπων μελών της οικογένειας σε διαφορετικό δωμάτιο και εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τήρηση απόστασης τουλάχιστο 2μ από το άτομο.
• Περιορισμός των μετακινήσεων του ατόμου στο σπίτι, όσο είναι δυνατό.
• Καλός αερισμός των κοινόχρηστων χώρων.
• Καλό πλύσιμο των χεριών πριν και μετά από κάθε επαφή με το άτομο ή το περιβάλλον του (δωμάτιο, αντικείμενα), πριν και μετά την προετοιμασία φαγητού, πριν το φαγητό και μετά τη χρήση της τουαλέτας (πλύσιμο με νερό και σαπούνι ή χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού ανάλογα εάν τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα ή όχι).
• Πάντα κάλυψη στόματος και της μύτης κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος.
• Προσεκτική απόρριψη των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για κάλυψη της μύτης και του στόματος, σχολαστικό πλύσιμο στην περίπτωση που αυτά δεν είναι μιας χρήσης.
• Αποφυγή άμεσης επαφής με σωματικά υγρά του ασθενή, ιδιαίτερα σάλιο, πτύελα ή άλλες αναπνευστικές εκκρίσεις και κόπρανα με γυμνά χέρια και εφαρμογή γαντιών μιας χρήσης. Σωστή εφαρμογή της υγιεινής των χεριών.
• Αποφυγή επαφής με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα του ασθενούς όπως πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, πετσέτες, σεντόνια τα οποία μετά από σχολαστικό πλύσιμο επαναχρησιμοποιούνται.
• Καθαρισμός και απολύμανση επιφανειών και αντικειμένων στο δωμάτιο του ασθενούς καθημερινά με κοινό απορρυπαντικό ή σαπούνι, ξέπλυμα και στη συνέχεια απολύμανση με διάλυμα οικιακής χλωρίνης σε αναλογία 1:10.
• Καθαρισμός της τουαλέτας καθημερινά με τον ίδιο τρόπο.
Στην περίπτωση που το άτομο εμφανίσει συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης (π.χ. πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, δυσκολία στην αναπνοή) καλεί άμεσα τον ιατρό του και τον ΕΟΔΥ για να λάβει οδηγίες.
Τα άτομα που θεωρούνται στενές επαφές πρέπει να έχουν οδηγίες σχετικά με τον τρόπο μετάβασης σε συγκεκριμένη νοσηλευτική μονάδα εάν προκύψει ανάγκη:
• Προηγούμενη ενημέρωση της νοσηλευτικής μονάδας που θα υποδεχτεί συμπτωματικό ασθενή πριν τη μετάβασή του
• Χρήση από τον ασθενή απλής χειρουργικής μάσκας κατά τη μετάβαση του στη νοσηλευτική μονάδα
• Μη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ιδιωτικό όχημα με ανοιχτά τα παράθυρα ή ασθενοφόρο.
• Εφαρμογή αναπνευστικής υγιεινής από τον ασθενή (κάλυψη στόματος και μύτης κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος, χρήση απλής χειρουργικής μάσκας, χαρτομάντηλων ή εσωτερικού του αγκώνα) καθώς και υγιεινής των χεριών. Τήρηση απόστασης τουλάχιστον 1μ. από τους γύρω του τόσο κατά τη διάρκεια της μετάβασης στη νοσηλευτική μονάδα όσο και κατά τη διάρκεια της αναμονής για εξέταση
• Καθαρισμός και απολύμανση των επιφανειών που λερώθηκαν κατά τη διάρκεια της μετάβασης του ασθενούς στη νοσηλευτική μονάδα από αναπνευστικές εκκρίσεις ή άλλα σωματικά υγρά με κοινό απορρυπαντικό ή σαπούνι, ξέπλυμα και στη συνέχεια απολύμανση με διάλυμα οικιακής χλωρίνης σε αναλογία 1:10.
Γ. Άτομα με υποκείμενα νοσήματα
Σε περίπτωση παιδιών με υποκείμενα νοσήματα θα πρέπει να υπάρχει τακτική επικοινωνία με τον ιατρό που παρακολουθεί το παιδί. Σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων, η απόφαση για νοσηλεία εν αναμονή του αποτελέσματος είναι στην κρίση του υπεύθυνου ιατρού και βασίζεται στη κλινική εικόνα αλλά και το υποκείμενο νόσημα του ασθενή. Για αυτές τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού κρίνεται ιδιαίτερα αναγκαία η συστηματική εφαρμογή όλων των μέτρων για την πρόληψη της μετάδοσης και διασποράς του νέου κορονοϊού.
Δημήτρης Κωστάκος
