Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου δεν απάντησε σήμερα στις διεθνείς αντιδράσεις για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, εξαπέλυσε ωστόσο επίθεση κατά της Ελλάδος και δήλωσε ότι θα ενημερώσει την UNESCO για τα επόμενα βήματα της υπόθεσης που έχει προκαλέσει διεθνή σάλο.
“Η Ελλάδα δεν έχει δικαίωμα να μιλά” είπε ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, σε συνέντευξή του στο τουρκικό δίκτυο TRT HABER, εγκάλεσε την Ελλάδα ότι είναι η μόνη χώρα η οποία δεν έχει ισλαμικό τέμενος στην πρωτεύουσά της, ενώ αναφερόμενος στην μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, έκανε λόγο για “διώξεις των Τούρκων της δυτικής Θράκης” από πλευράς του ελληνικού κράτους, επαναλαμβάνοντας τη γνωστή θέση της Άγκυρας περί εθνικού χαρακτήρα του μειονοτικού πληθυσμού.
Ο Μ. Τσαβούσογλου κατηγόρησε ακόμη την Ελλάδα ότι “σίγασε” το μουσουλμανικό κάλεσμα για προσευχή στη Θράκη, “με το πρόσχημα του κορονοϊού”.
Η απόφαση του καθεστώτος Ερντογαν για την Αγία Σοφία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τους όρους της Συνθήκης της UNESCO για την προστασία των μνημείων και περιοχών παγκόσμιας κληρονομιάς (1981) . Η Συνθήκη ορίζει ρητά πως για κάθε φυσική παρέμβαση και λειτουργικές αλλαγές στα καταγεγραμμένα κτίρια και τοποθεσίες θα πρέπει να υπάρχει η σχετική αδειοδότηση του Συμβουλίου Διατήρησης του Οργανισμού. Σύμφωνα με τη Συνθήκη, την οποία έχει υπογράψει και η Τουρκία, πριν από οποιαδήποτε παρέμβαση σε ανάλογους χώρους, είναι υποχρεωτικό να αποστέλλεται έγγραφο αίτημα στην UNESCO. Στην συνέχεια η UNESCO συγκαλεί τη διακυβερνητική Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς, που καλείται να εξετάσει την υπόθεση με βασικό κριτήριο, τη διατήρηση της αξίας και του οικουμενικού πολιτιστικού χαρακτήρα του μνημείου.
Σύμφωνα με την UNESCO : «Η Αγία Σοφία έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του. Για οποιαδήποτε μετατροπή πρέπει να ειδοποιηθεί η UNESCO από το κράτος εκ των προτέρων, και θα πρέπει να υπάρξει (νέα) διαδικασία αξιολόγησης, εάν χρειάζεται, από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς» .
Διαφοροποιείται από τους χειρισμούς Ερντογαν, ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου .
Σε συνέντευξή του στην αντιπολιτευτική εφημερίδα Τζουμχουριέτ αναρωτιέται τι άλλαξε μέσα σε ένα χρόνο από τότε που (ο Ταγίπ Ερντογάν) είχε δηλώσει: «αυτή τη στιγμή έχουμε πολλά τζαμιά σε διάφορες χώρες του κόσμου, μήπως αυτοί (που λένε να ανοίξει η Αγία Σοφία σε μουσουλμανική προσευχή) γνωρίζουν τι θα πάθουν αυτά τα τζαμιά;”
Και ο Εκρέμ Ιμάμογλου διερωτάται επίσης εάν με αυτή την απόφαση κινδυνεύουν τα τζαμιά σε διάφορα μέρη του κόσμου όπου χιλιάδες ομογενείς του μουσουλμάνοι προσεύχονται ειρηνικά. «Τι θα γίνει εάν οι κυβερνώντες αυτών των χωρών πουν ‘θεωρούμε επίθεση κατά των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων τις κατηγορίες εναντίον της απόφασής μας για τα τζαμιά;».
ΜΙλώντας σε δημοσιογράφους ο Ερμπάς δήλωσε ότι αναμένεται να διοριστούν στην Αγία Σοφία δύο ιμάμηδες και τέσσερις μουεζίνηδες, οι οποίοι θα προΐστανται των μουσουλμανικών προσευχών.
O Ερμπάς επισκέφτηκε την Αγία Σοφία συνοδεία του υπουργού Τουρισμού και Πολιτισμού της χώρας, Μεχμέτ Νουρί Ερσόι και σημείωσε ότι εξετάζονται τα μέσα που θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να καλυφθούν οι εικόνες, τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες.
Αύριο, Τρίτη αναμένεται να παρουσιαστούν στον πρόεδρο Ερντογάν οι εναλλακτικές που θα μπορούσαν να είναι αποδεκτές και από την UNESCO, όπως κάλυψη με οπτικά συστήματα ή κουρτίνες που θα κλείνουν κατά τη προσευχή.
Δημοσιεύματα αναφέρουν επίσης ότι θα τοποθετηθεί χαλί 14.000 τ.μ. που είχε παραγγείλει από τον Ιούνιο και πλήρωσε η τουρκική προεδρία.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε αναφέρει στο διάγγελμά του το βράδυ της Παρασκευής πως η πρώτη προσευχή στην Αγία Σοφία θα γίνει στις 24 Ιουλίου.
Τηλεφώνημα Πούτιν σε Ερντογάν
Την ίδια ώρα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Τούρκος ομόλογός του είχαν τηλεφωνική συνομιλία σχετικά με την κατάσταση που διαμορφώνεται με το καθεστώς της Αγίας Σοφίας μετά την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να τη μετατρέψει από μουσείο σε τζαμί.
Στην ανακοίνωση του Κρεμλίνου τονίζεται ότι «ο Βλαντίμιρ Πούτιν επέστησε την προσοχή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη μεγάλη κοινωνική απήχηση, την οποία προκάλεσε στη Ρωσία η απόφαση να αλλάξει το στάτους του ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη».
Και επισημαίνεται ότι ο «πρόεδρος της Τουρκίας έδωσε τις αντίστοιχες διευκρινίσεις, επισημαίνοντας, ότι η πρόσβαση σ΄ αυτό το μοναδικό μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού θα είναι εγγυημένη για όσους επιθυμούν, συμπεριλαμβανομένων των ξένων πολιτών και θα είναι εγγυημένη η διατήρηση των χριστιανικών ιερών».
Εκκλησία της Ελλάδος: Αποκατάσταση του Μνημείου της Αγίας Σοφίας και απόδοσή του στην ορθή χρήση του
Νωρίτερα, την απογοήτευση, την έντονη διαμαρτυρία και τον προβληματισμό της για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας, της Μεγάλης Εκκλησίας των Ορθοδόξων στην Κωνσταντινούπολη, σε μουσουλμανικό τέμενος, εκφράζει με ανακοίνωσή της η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η Εκκλησία της Ελλάδος προβαίνει άμεσα σε διεθνείς εκκλήσεις και διαβήματα, ζητώντας την αποκατάσταση του Μνημείου και την απόδοσή του στην ορθή χρήση του.
