Η διπλωματική σκακιέρα στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο έχει πάρει φωτιά. Είναι σε εξέλιξη, στρατιωτικές συγκρούσεις στο Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη. Επίσης, Κύπρος και Παλαιστινιακά εδάφη παραμένουν υπό στρατιωτική κατοχή. Στη Μεσόγειο, συγκεντρώνονται πολεμικά μέσα και επίλεκτες στρατιωτικές μονάδες των ΗΠΑ, της Ρωσίας, του ΝΑΤΟ, της Γαλλίας και της Τουρκίας. Υπερσύγχρονα ιπτάμενα ραντάρ και δορυφόροι, σαρώνουν την περιοχή και συλλέγουν πληροφορίες και επεξεργάζονται κάθε κίνηση των άλλων, όχι μόνο των δυνητικά αντιπάλων, αλλά και των συμμάχων. Η σύνθετη γεωπολιτική εξίσωση της λεκάνης της Μεσογείου, έχει πολλούς δρώντες παράγοντες, καθώς θέση στη διπλωματική σκακιέρα με αντικρουόμενα συμφέροντα παίρνουν η Ελλάδα, η Τουρκία, η Γαλλία, η Ρωσία, οι ΗΠΑ, η Ιταλία, το Ισραήλ, η Γερμανία και η Αίγυπτος.
Η Ελλάδα ξεκίνησε τη διπλωματική της αντεπίθεση, με την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ιταλία. Και συνεχίστηκε, με την επίσκεψη του ΥΠΕΞ Ν. Δένδια στην Αίγυπτο, όπου έγινε δεκτός και από τον Πρόεδρο της Αιγύπτου ΑΛ-ΣΙΣΙ. Τα διπλωματικά αποτελέσματα της επίσκεψης του ΥΠ.ΕΞ. Ν. Δένδια στο Κάιρο, ήταν θετικά, αλλά όχι όμως και ιδιαιτέρως εντυπωσιακά. Ο στόχος της Ελληνικής Διπλωματίας, για μια συμφωνία με την Αίγυπτο, συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσιών ζωνών Ελλάδας και Αιγύπτου, που θα ακύρωνε στην πράξη, το αντίστοιχο Τουρκο-Λιβυκό σύμφωνο (ΣΑΡΤΖ- ΕΡΝΤΟΓΑΝ), δεν επετεύχθη. Με τη συμφωνία, της Τουρκίας με την «κυβέρνηση» της Λιβύης, η Άγκυρα προσπαθεί να δημιουργήσει μια σφήνα, που να περιορίζει Ελλάδα και Κύπρο. Η μετατροπή της Τουρκίας σε περιφερειακή υπερδύναμη, όπως είναι τα σχέδια της «Γαλάζια Πατρίδας» του Τ. Ερντογάν, περνά μέσα από τον περιορισμό των κυριαρχικών και άλλων δικαιωμάτων της Ελλάδας και την πολιτικοστρατιωτική ομηρεία της Κύπρου. Οι δυσκολίες για την συμφωνία, μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, για την οριοθέτηση των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών, έγκειται στο εξής: Το Κάιρο δεν αρνείται ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ, αλλά θεωρεί το Καστελλόριζο, λόγω μεγέθους, πρέπει να έχει περιορισμένη επήρεια, στην οριοθέτηση της ΑΟΖ. Και το σημαντικότερο είναι, ότι η Αίγυπτος εκτιμά, ότι ίδιο ισχύει πρέπει να ισχύει και για την Κρήτη! Αν η ελληνική διπλωματία δεχόταν την πρόταση της Αιγύπτου, θα είχε αυτοϋπονομεύσει τη θέση της στο Αιγαίο και μελλοντικά στο Λιβυκό πέλαγος, αφού μια τέτοια υποχώρηση, θα ήταν ένα ισχυρό πολιτικό προηγούμενο και σε σχέση με την Τουρκία, που φυσικά, η τουρκική διπλωματία θα αξιοποιούσε δεόντως σε ενδεχόμενη οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Αίγυπτος, πάρα τη ζωηρή επιθυμία της Ελλάδας και παρά το γεγονός, ότι οι σχέσεις των δύο ηγετών, του ΑΛ-ΣΙΣΙ και του Τ. Ερντογάν είναι εχθρικές, εντούτοις , δυσκολεύεται πολύ να συμφωνήσει ακόμη και στην μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου- Κύπρου και Ελλάδας. Η αιτία είναι το σύστημα εξουσία του Τ. Ερντογάν και η «μουσουλμανική Αδελφότητα» της Αιγύπτου. Ο Στρατηγός αλ Σίσι ανέβηκε στην εξουσία της Αιγύπτου , ανατρέποντας τους συμμάχους του Ερντογάν, τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και τον εκλεγμένο πρόεδρό τους. Και αυτό, είναι από μόνο του μια “πηγή εχθρότητας” για τους δύο ηγέτες, αλλά και διότι, ο ΑΛ ΣΙΣΙ, θέλει να περιορίσει την δράση της μουσουλμανικής αδελφότητας, που ευθέως υπονομεύει την εξουσία του. Ασφαλώς, ο πρόεδρος Σίσι δεν επιθυμεί την κυβέρνηση Σάρατζ στην εξουσία και την κυριαρχία της μουσουλμανικής αδελφότητας στη Λιβύη. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία εμπλέκεται στρατιωτικά, στηρίζοντας την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης. Μάλιστα, απασχολεί ήδη τη διεθνή κοινότητα, η αποκάλυψη του Middle East Online, ότι ο Σάρατζ έχει ήδη πληρώσει 12 δισ. δολάρια στην Τουρκία, ως αντάλλαγμα για την υποστήριξή της. Στην αντίπερα όχθη, ο Στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ υποστηρίζεται από τη Ρωσία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο και πολιτικο-διπλωματικά από την Ελλάδα.
Επίσης είναι σε εξέλιξη μια διπλωματική προσπάθεια της Ρωσίας, προς άμεση κατάπαυση του πυρός στη Λιβύη. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, σε δηλώσεις του, μετά από τηλεφωνικές επαφές με τον Τούρκο και τον Αιγύπτιο ομόλογό του, υποστήριξε ότι δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική λύση στο λιβυκό πρόβλημα και κάλεσε όλους τους εξωτερικούς παίκτες να δημιουργήσουν ευνοϊκές προϋποθέσεις για την έναρξη διαλόγου ανάμεσα στους εμπόλεμους. Μετά από αυτά, το πιθανότερο είναι, η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών Αιγύπτου και Ελλάδας, να γίνει, μετά την όποια λύση, πολιτική ή στρατιωτική, του λιβυκού προβλήματος. Ασφαλώς, καθοριστικός θα είναι ο ρόλος του Καστελόριζου (μειωμένη ή όχι επήρεια), στην οριοθέτηση των συνορευουσών ΑΟΖ, Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου. Και φυσικά, αυτή η συμφωνία, θα έχει, αν όχι τη σύμφωνη γνώμη, αλλά τουλάχιστον την ανοχή του Τ. Ερντογάν. Στην αντίθετη περίπτωση, πιθανότατα, να στρατιωτικοποιηθεί η κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Χρήστος Καπούτσης
