Η Άνγκελα Μέρκελ σήμερα γίνεται 65 ετών. Μετρά 18 χρόνια στην ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών, 14 στην καγκελαρία. Παρότι η ψυχραιμία της είναι παροιμιώδης, η μακρά πολιτική της σταδιοδρομία συχνά υπήρξε ταραχώδης.
Επί σειρά ετών, ο “ρόμβος της Μέρκελ”, η χαρακτηριστική τοποθέτηση των χεριών της, ήταν ένας από τους πρώτους συνειρμούς στο μυαλό των Γερμανών. Μάλιστα η συγκεκριμένη χειρονομία είχε περίοπτη θέση και στην προεκλογική καμπάνια του 2013. Υπό μία έννοια, αποτελεί το σύμβολο της σταθερότητας του χαρακτήρα της καγκελαρίου.
Τα πράγματα έχουν αλλάξει πλέον. Το τρέμουλο των χεριών της σε διαφορετικές δημόσιες εμφανίσεις της σε συνδυασμό με την αναμφισβήτητη πολιτική της αποδυνάμωση οδηγεί τους Γερμανούς να διερωτώνται: Θα ολοκληρώσει την θητεία της η καγκελάριος; Τι συμβαίνει με την υγεία της Άνγκελα Μέρκελ;
Η εποχή Μέρκελ
Τα τελευταία 14 χρόνια μπορούν χωρίς αμφιβολία να χαρακτηριστούν ως “η Εποχή Μέρκελ”.
Επί των ημερών της, η γερμανική οικονομία άνθησε, παρά την παγκόσμια οικονομική κρίση της περιόδου 2007-2008. Ενώ το 2005 η Γερμανία ήταν ο “ασθενής της Ευρώπης”, επί καγκελαρίας Μέρκελ η οικονομία της αναγεννήθηκε, η ανεργία μειώθηκε κατά 50% και τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατακόρυφα. Φυσικά, η τεράστια επιτυχία του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού (με την καθοριστική συνδρομή και του Βόλφκανγκ Σόιμπλε) αποτέλεσε παράδειγμα για όλη την υπόλοιπη ΕΕ.
Ικανή στη διαχείριση κρίσεων
Οι ικανότητες της Μέρκελ έγιναν περισσότερο εμφανείς κατά τη διάρκεια περιόδων πολιτικής και οικονομικής αστάθειας. Όταν η ΕΕ πάσχιζε να βρει μία λύση στην χρηματοπιστωτική κρίση, τη διάσωση της Ελλάδας, την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, την κρίση στην Ουκρανία, η Άνγκελα Mέρκελ στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, αναλαμβάνοντας μεγάλο μερίδιο της ευθύνης, μετατρέποντας συχνά το Βερολίνο στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής διπλωματίας.
“Μανούλα” και η “σιδηρά καγκελάριος”
Η επιρροή της Μέρκελ ήταν και παραμένει τόσο ισχυρή, αλλά με έναν ιδιότυπο τρόπο -που συνδυάζει την δύναμη και την μητρική προστατευτικότητα- ώστε οι Γερμανοί να την αποκαλούν “σιδηρά καγκελάριο” (Eiserne Kanzlerin) και “μανούλα” (Mutti) ταυτοχρόνως.
Η σοσιαλδημοκράτισσα Μέρκελ
Η Άνγκελα Μέρκελ εκσυγχρόνισε το κόμμα της, την Ένωση Χριστιανοδημοκρατών, δίνοντας βήμα σε περισσότερες γυναίκες, αλλά και μετατοπίζοντάς το προς το κέντρο. Δεν έχουν άδικο όσοι λένε ότι είναι μία σοσιαλδημοκράτισσα χριστιανοδημοκράτισσα. Γεγονός που συχνά αποτελεί μομφή από πλευράς των Σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι κάνουν λόγο για οικειοποίηση της ατζέντας τους στο πλαίσιο της μακράς συγκυβέρνησής τους με την Χριστιανική Ένωση (Χριστιανοδημοκράτες/Χριστιανοκοινωνιστές) εντός Μεγάλου Συνασπισμού. Δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν ότι η μετατόπιση της Ένωσης στο κέντρο άφησε χώρο στην ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία.
“Θα τα καταφέρουμε”
Ειδικός λόγος πρέπει να γίνει για την στάση της Μέρκελ στην προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, όταν το φθινόπωρο του 2015, λέγοντας το περίφημο “Wir schaffen das” (“Θα τα καταφέρουμε”) άνοιξε τα γερμανικά σύνορα σε 1.000.000 ανθρώπους που ζητούσαν καταφύγιο στη χώρα της. Απόφαση που από κάποιους επιδοκιμάστηκε θερμά και από άλλους επικρίθηκε σφοδρά. Απόφαση που ακόμη και σήμερα διχάζει εντός κι εκτός Γερμανίας πολίτες και πολιτικούς για την πολιτική χορήγησης ασύλου. Απόφαση που σίγουρα είχε πολιτικό κόστος για την ίδια και το κόμμα της και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην απόφασή της να ανακοινώσει τον Οκτώβριο του 2018 ότι θα αποχωρήσει έπειτα από 18 χρόνια από την ηγεσία του κόμματος.
Τι επιφυλάσσει το μέλλον
Η Άνγκελα Μέρκελ έχει δηλώσει ότι θα αποχωρήσει από την πολιτική σκηνή το φθινόπωρο του 2021, όταν λήγει η θητεία της στην καγκελαρία και θα διεξαχθούν οι επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία.
Τα σενάρια περί πρόωρης αποχώρησής της συνοδεύουν την τρέχουσα θητεία της από την πρώτη κιόλας ημέρα μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2017. Αρχικά, λόγω των δυσκολιών στην συνύπαρξη με τους Σοσιαλδημοκράτες εντός μεγάλου συνασπισμού, λόγω της πολιτικής αποδυνάμωσης της ίδιας της Μέρκελ, λόγω διαφωνιών -κυρίως στη μεταναστευτική πολιτική- με το αδελφό κόμμα των βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών, λόγω δυσάρεστων αποτελεσμάτων σε πολυάριθμες κρατιδιακές εκλογές που έχουν μεσολαβήσει, λόγω της δημοσκοπικής ανόδου των Πρασίνων και του ιστορικού χαμηλού που σημειώνει το δικό της κόμμα και, εσχάτως, ακόμη και λόγω του προβλήματος υγείας της.
Για την ώρα, πάντως, η καγκελάριος μάλλον θα επικεντρωθεί στις καλοκαιρινές της διακοπές. Σε λίγες ημέρες θα ακολουθήσει το καθιερωμένο της πρόγραμμα: θα επισκεφθεί το ετήσιο Φεστιβάλ Όπερας του Μπάιροϊτ και θα ακολουθήσει η πεζοπορία με τον σύζυγο της στο βουνό.
Δομίνα Διαμαντοπούλου
