Μείζονες προκλήσεις στον ενεργειακό τομέα θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση, όχι μόνο για την ενεργειακή αγορά, αλλά για το σύνολο της οικονομίας, οι οποίες απαιτούν την άμεση λήψη αποφάσεων και την πραγματοποίηση βαθιών τομών ώστε να δοθεί ώθηση σε ένα τομέα που θεωρητικά μπορεί να προσελκύσει τεράστιες επενδύσεις και να κινητοποιήσει την ελληνική οικονομία.
Αναμφίβολα η οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ είναι το μεγαλύτερο και το πλέον επείγον από τα προβλήματα. Απαιτεί κατ’ αρχήν την εφαρμογή ενός σχεδίου στήριξης της ρευστότητας της επιχείρησης, ώστε να πάψει να αποτελεί συστημικό κίνδυνο και εν συνεχεία ένα συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο για την επόμενη ημέρα.
Ένα σχέδιο, που θα λαμβάνει υπόψη μια σειρά από παραμέτρους όπως η πλήρης απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού, η ανάγκη της ΔΕΗ να ενισχυθεί με κεφάλαια και να βρει διεξόδους ανάπτυξης σε τομείς όπως οι ΑΠΕ, αλλά και οι αγορές του εξωτερικού.
Η δέσμευση Μητσοτάκη
Ήδη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεσμευθεί ότι θα «σώσει» τη ΔΕΗ, ωστόσο αυτό δεν είναι αρκετό καθώς μια ένεση ρευστότητας απλώς θα παρατείνει την κατάσταση για μερικούς μήνες ακόμη.
Πάρα πολύ σύντομα θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις όσον αφορά το μέλλον του παραγωγικού δυναμικού της επιχείρησης, το μείζον πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών, αλλά και του τρόπου με τον οποίο θα χάσει το 50% της αγοράς στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, όπως ζητεί η Κομισιόν.
Είναι σχεδόν προφανές ότι ο διαγωνισμός για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων που λήγει στις 15 Ιουλίου θα ακυρωθεί. Η νέα κυβέρνηση θα αναγκαστεί να βάλει στο κάδρο και τα υδροηλεκτρικά της επιχειρήσεις προκειμένου να τρέξει εκ νέου –εκτός απροόπτου-διαγωνισμός.
Είναι βέβαιο ότι, πολύ σύντομα – ίσως και εντός του Ιουλίου – η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να συζητήσει με τους επιτελείς της Κομισιόν το δικό της σχέδιο όσον αφορά το άνοιγμα της αγοράς στον τομέα της παραγωγής.
Έτσι θα κληθεί να απαντήσει στο ερώτημα εάν και με ποιο τρόπο θα δοθούν προς πώληση μονάδες παραγωγής καθώς και ποιες θα είναι αυτές οι μονάδες.
Η Πτολεμαΐδα 5
Ένα ακόμη ζήτημα που σχετίζεται με τη ΔΕΗ αλλά και τη λιγνιτική παραγωγή της είναι αυτό των περίφημων λιγνιτικών ΑΔΙ και της ένταξης ή όχι σε αυτά της, υπό κατασκευή, μονάδας Πτολεμαΐδα 5.
Πρόκειται για θέμα που έχει μείνει στον αέρα με την απερχόμενη κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι το έχει λύσει μέσω νομοθετικής ρύθμισης και η λύση αυτή να αμφισβητείται από την ίδια τη ΔΕΗ.
Επίσης, θα πρέπει να απαντηθεί το πώς θα γίνει η μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στη λιανική και στο σημείο αυτό μπαίνουν ζητήματα όπως οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ αλλά και γενικότερα ζητήματα όπως η εφαρμογή του Target Model, δηλαδή του Χρηματιστηρίου Ενέργειας με τις τέσσερις αγορές που αυτό περιλαμβάνει.
Το Χρηματιστήριο Ενέργειας
Μετά από καθυστερήσεις τριών ετών, πλέον όλοι οι εμπλεκόμενοι αναμένουν ότι το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα λειτουργήσει εντός του 2020.
Μάλιστα όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι νέες αγορές που θα αντικατοπτρίζουν με διαφάνεια όλα τα κόστη του ηλεκτρισμού, θα λειτουργήσουν έως τον Ιούνιο του 2020, καθώς και ότι η σύζευξη της ελληνικής αγοράς με τις γειτονικές της Βουλγαρίας και της Ιταλίας θα έχει γίνει έως το τέλος του 2020.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η λειτουργία της προθεσμιακής αγοράς, εντός της οποίας θα διαπραγματεύονται τα νέα ΝΟΜΕ, αλλά και η δυνατότητα σύναψης διμερών συμβολαίων μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας θεωρούνται από τα κρισιμότερα ζητήματα για τη διασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών ηλεκτρισμού για την εγχώρια βιομηχανία.
Μάλιστα, υποστηρίζεται ότι θα πρέπει η ΔΕΗ να υποχρεωθεί να δίνει προς τρίτους προθεσμιακά προϊόντα για τα οποία θα έχουν προκαθοριστεί ελάχιστες ποσότητες, αλλά και να προβλέπεται περιορισμός ως προς τη μέγιστη ποσότητα forward που θα μπορεί να δίνει στην ΔΕΗ Προμήθεια.
Το ενεργειακό κόστος
Σε ό,τι αφορά στα ζητήματα του ενεργειακού κόστους της βιομηχανίας η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να δώσει λύση στο ζήτημα της παράτασης του μέτρου της Διακοψιμότητας, η οποία λήγει στο τέλος του 2019.
Μια παράταση που είχε υποσχεθεί η απερχόμενη κυβέρνηση αλλά ουδέποτε διεκδίκησε από την Κομισιόν.
Η βιομηχανία θέτοντας το μείζον ζήτημα της ανταγωνιστικότητας της εγχώριας παραγωγής ζητεί τριετή παράταση, ή έως ότου η αγορά λειτουργήσει και ωριμάσει σε βαθμό που θα διασφαλίζεται τη συμμετοχή της ζήτησης με ίσους όρους και χωρίς εμπόδια και αποκλεισμούς.
Οι υπόλοιπες εκκρεμότητες
Άλλη μια εκκρεμότητα που αφήνει πίσω του ο Γιώργος Σταθάκης είναι η εφαρμογή του μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ για τη βιομηχανία το οποίο μάλιστα το είχε υποσχεθεί ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας στη γενική συνέλευση του ΣΕΒ το 2017.
Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να κλείσει και το θέμα του mega project της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική.
Ένα έργο που αν και προκηρύχθηκε από τον ΑΔΜΗΕ και οι διαγωνισμοί λήγουν εντός του Ιουλίου, συνοδεύεται από το βαρύ κλίμα της αντιπαράθεσης με την κυπριακών συμφερόντων εταιρία Eurasia Interconnector.
Η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τα πράγματα ώστε το έργο να προχωρήσει και να διασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια της Κρήτης.
Χριστιάννα Κούσιου
