Tο εισιτήριο των υπεραστικών λεωφορείων στην Ελλάδα,που μονοπωλούν τα ΚΤΕΛ, είναι σήμερα από δύο έως πέντε φορές πιο ακριβό σε σύγκριση με άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν και η ποιότητα των υπηρεσιών αρκετά χαμηλότερη, επισημαίνουν οι συντάκτες του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών (ΕΣΣΜ).
Προτείνουν δε το πλήρες άνοιγμα της αγοράς υπεραστικών μεταφορών, με αλλαγές και στο ρυθμιστικό πλαίσιο.
«Η σημαντική διαφοροποίηση σε μέση πληρότητα λεωφορείων και σε πυκνότητα διαδρομών μεταξύ των ΚΤΕΛ αποδεικνύουν, αφενός, την αποσύνδεση της προσφοράς από τη ζήτηση και, αφετέρου, την μη ικανοποιητική ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στις διάφορες περιφέρειες», επισημαίνεται στο ΕΣΣΜ, και τονίζεται χαρακτηριστικά πως «η πληροφόρηση των επιβατών είναι ανεπαρκής» καθώς σε διαδικτυακές εφαρμογές σχεδιασμού μετακίνησης «οι υπηρεσίες υπεραστικών λεωφορείων δεν ενσωματώνονται με τα υπόλοιπα μέσα μεταφοράς, ενώ για ορισμένα ΚΤΕΛ είναι δύσκολο και να αναζητηθούν πληροφορίες σχετικά με δρομολόγια και κόστος».
Απελευθέρωση υπεραστικών
Προτείνεται δε «να ληφθούν μέτρα σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα για την αποδοτικότερη εφαρμογή της απελευθέρωσης των υπηρεσιών υπεραστικών μεταφορών, με παράλληλη αλλαγή του σχετικού νόμου 4199/2013» κάτι το οποίο χαρακτηρίζεται ως επιτακτική ανάγκη.
Στο Σχέδιο υπογραμμίζεται «ο νόμος 4199/2013 ορίζει ένα σύστημα απελευθέρωσης των μεταφορών με υπεραστικά λεωφορεία που βασίζεται κυρίως στην παραχώρηση δρομολογίων ή δικτύων. Ωστόσο, η πλήρης ελευθέρωση ορισμένων δρομολογίων μπορεί να έχει ταχύτερη και πιο ισχυρή επίπτωση όσον αφορά τη μείωση του κόστους για τους επιβάτες». Γι’ αυτό και θεωρείται «προτιμότερο να αναθεωρηθεί ο Νόμος έτσι, ώστε να αποφευχθεί η διαιώνιση του υφιστάμενου συστήματος όπου κάθε διαδρομή / δίκτυο παραχωρείται αποκλειστικά σε έναν φορέα εκμετάλλευσης (π.χ. σήμερα τα ΚΤΕΛ). Αυτό δεν αποτελεί την πλήρη απελευθέρωση του τομέα, αλλά παρέχει στη ρυθμιστική αρχή ένα ευρύ φάσμα εργαλείων για την εφαρμογή διαφορετικών μοντέλων ανάλογα με την ανάγκη». Σε κάθε περίπτωση, «η απελευθέρωση θα πρέπει να γίνει με αυστηρή παρακολούθηση από το δημόσιο τομέα, εξασφαλίζοντας ότι η ποιότητα των υπηρεσιών δε θα μειωθεί σε καμία περιοχή της χώρας».
Σταδιακός επανασχεδιασμός
Τα βήματα που προτείνονται περιλαμβάνουν αρχικά τον επανασχεδιασμό των υπεραστικών διαδρομών με σκοπό τον εξορθολογισμό και τη βελτιστοποίηση των συνδυασμένων μεταφορών με τρένα και λεωφορεία.
Στη συνέχεια την αναθεώρηση του Νόμου 4199/2013 για τις μεταφορές με υπεραστικά λεωφορεία, τη δημιουργία της Αρχής Χερσαίων Μεταφορών.
Στο τελικό στάδιο θα εφαρμοστεί η απελευθέρωση των μεταφορών με υπεραστικά λεωφορεία με τα εξής βήματα:
– την αναγνώριση του είδους της παραχώρησης / απελευθέρωσης που πρέπει να χρησιμοποιείται σε κάθε τύπο μεταφοράς (υπεραστικές, εντός νομού, νησιά),
– τον επαναπροσδιορισμό του συστήματος ΥΓΟΣ (σ.σ. των λεγόμενων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας για τις «άγονες γραμμές») λαμβάνοντας υπόψη τον συνδυασμό των υπηρεσιών σιδηροδρόμων και λεωφορείων
– την προετοιμασία και υλοποίηση των διαγωνισμών
– την παρακολούθηση της εφαρμογής της μεταρρύθμισης με τη χρήση Δεικτών Αξιολόγησης, με ιδιαίτερη προσοχή στα κόμιστρα επιβατών, τη διακίνηση επιβατών και τις πληρωμές ΥΓΟΣ και τελευταίο την αναθεώρηση της ιδιοκτησίας και της επιχειρησιακής κατάστασης των τερματικών σταθμών λεωφορείων μετά την απελευθέρωση.
Ισίδωρος Ρούσσος
