Με στόχο να εγκαινιάσει μια νέα εποχή στις διμερείς σχέσεις Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας ετοιμάζεται να μεταβεί στα Σκόπια την Τρίτη στην πρώτη επίσημη επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στη γειτονική χώρα.
Στην πολυαναμενόμενη αυτή επίσκεψη και οι δύο πλευρές αποδίδουν μεγάλη σημασία, καθώς πραγματοποιείται σχεδόν δύο μήνες, μετά την ολοκλήρωση της επικύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών και εν μέσω μιας δύσκολης πολιτικής συγκυρίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Βόρεια Μακεδονία, που ήδη κρίνει σε μεγάλο βαθμό και την πορεία εφαρμογής όσων έχουν συμφωνηθεί.
Στη Βόρεια Μακεδονία, που ήδη βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο, ενόψει των προεδρικών εκλογών στις 21 Απριλίου η Συμφωνία των Πρεσπών και η πραγματικότητα, που αυτή έχει δημιουργήσει, θα κρίνουν εν πολλοίς την ψήφο των πολιτών.
Προεδρικές εκλογές
Για τον πρωθυπουργό της γείτονος, Ζόραν Ζάεφ πιθανή νίκη του Στέβο Πενταρόσκι, υποψηφίου του κυβερνητικού συνασπισμού των Σοσιαλιστών SDSM και του αλβανικού DUI θα αποτελέσει επιδοκιμασία της έως τώρα πολιτικής του, απαραίτητη όχι μόνο για το μέλλον της κυβέρνησης του, αλλά κυρίως για τη δύσκολη «μάχη», που θα δώσει έως τον ερχόμενο Ιούνιο, προκειμένου η Βόρεια Μακεδονία να λάβει την πολυπόθητη ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή εκλογή της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, εκλεκτής του κεντροδεξιού κόμματος, VMRO- DPMNE η χώρα θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές. Γι αυτό δεσμεύθηκε ο ίδιος ο Ζόραν Ζάεφ σε πρόσφατη τηλεμαχία με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Χρίστιαν Μίτσκοσκι.
Αν σε αυτές τις βουλευτικές εκλογές κερδίσει το VMRO κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για την τύχη της Συμφωνίας των Πρεσπών, καθώς ο κ Μίτσκοσκι απέφυγε να απαντήσει σε σχετική ερώτηση, που του έθεσε ο Ζόραν Ζαεφ στη διάρκεια της τηλεμαχίας. Και παρά το γεγονός ότι κατάργηση της Συμφωνίας μπορεί να είναι σχεδόν αδύνατη, όμως καθυστερήσεις ή υπονόμευση των όσων έχουν συμφωνηθεί θα πρέπει να θεωρείται βέβαιη από μια κυβέρνηση υπό το VMRO, που έχει ταχθεί από την αρχή εναντίον της, κατηγορώντας μάλιστα ανοιχτά τον πρωθυπουργό για «προδοτική στάση».
Δημοσκοπήσεις
Οι πρώτες δημοσκοπήσεις δείχνουν προς το παρόν προβάδισμα σχεδόν 2,5 μονάδων στον υποψήφιο του κυβερνώντος συνασπισμού. Ο Στέβο Πενταρόσκι αναμένεται να λάβει και τις ψήφους των μικρότερων αλβανικών κομμάτων, σε περίπτωση που διεξαχθεί και δεύτερος γύρος, στις 5 Μαϊου.
Οι «προκλήσεις» στην εφαρμογή της Συμφωνίας
Σχεδόν αμέσως μετά την επικύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών από τα μέσα Φεβρουαρίου οι δύο πλευρές ξεκίνησαν τα βήματα για την εφαρμογή των όσων έχουν ήδη συμφωνηθεί με εγκυκλίους και οδηγίες, που ξεκαθαρίζουν την ορθή χρήση του νέου ονόματος, επιθετικών προσδιορισμών, ορολογιών.
Υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές δυσκολίες στην κατανόηση και εξήγηση των προβλέψεων της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Ενδεικτική ως προς αυτό ήταν η έντονη αντίδραση της Αθήνας που προσέφυγε σε διάβημα προς την κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας έπειτα από δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, Μίλε Μποσνιακόφσκι, ο οποίος είχε υπαινιχθεί σε ενημέρωση δημοσιογράφων στη χώρα του ότι υπάρχει «μακεδονική γλώσσα» στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και σχετική κοινότητα. Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως πως επρόκειτο για ένα μεμονωμένο γεγονός καθώς τόσο ο πρωθυπουργός της γείτονος, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών έχουν υπάρξει ιδιαιτέρως προσεχτικοί στις δημόσιες τοποθετήσεις τους σχετικά με τα θέματα αυτα και παρά το γεγονός ότι αρκετές φορές έχει επιχειρηθεί παρερμηνεία των δηλώσεων τους από μέσα ενημέρωσης και πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα. Ο κ Νίκολα Ντιμιτρόφ έχει επανειλημμένα πει πως «η μακεδονική γλώσσα ομιλείται από πολίτες της χώρας μου και δεν έχει καμία σχέση με τους Έλληνες μακεδόνες».
Μια από τις προκλήσεις που καλούνται επίσης να αντιμετωπίσουν οι δύο πλευρές αφορά και τα σχολικά βιβλία και η απάλειψη αλυτρωτικών στοιχείων, όπως για παράδειγμα χάρτες με τη «Μεγάλη Μακεδονία» καθώς και σχετικές αναφορές, αρχαϊκά σύμβολα έως την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.
Πριν από λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκε άλλωστε και δεύτερη συνάντηση της Κοινής Διεπιστημονικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Η συνάντηση με επικεφαλής από την ελληνική πλευρά τον υφυπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Μπόλαρη πραγματοποιήθηκε στα Σκόπια, όπου έγιναν πολύωρες συζητήσεις με σκοπό την επίτευξη των παραπάνω στόχων.
Τα σχολικά βιβλία
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές παρά τις όποιες διαφωνίες οι δύο πλευρές κατέληξαν να ενταχθεί η ιστορία της Αρχαίας Μακεδονίας, από την εθνική ιστορία που διδάσκεται έως σήμερα, σε ειδικό κεφάλαιο για τα Βαλκάνια στην Αρχαιότητα (Balkan Antiquity) και συγκεκριμέναμ στο υποκεφάλαιο για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Στο υποκεφάλαιο αυτό άλλωστε υπάρχουν ήδη αναφορές για την αρχαία Αθήνα και Σπάρτη και θα προστεθεί ειδικό κεφάλαιο για την Αρχαία Μακεδονία.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης να αφαιρεθούν από τα σχολικά βιβλία χάρτες και αρχαία ελληνικά σύμβολα.
Η πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας ζήτησε επίσης να εξεταστούν και τα ελληνικά σχολικά βιβλία. Πρόκειται για αίτημα που δεν αρνήθηκε η ελληνική πλευρά καθώς όπως ειπώθηκε τα σχολικά βιβλία έχουν συνταχθεί βάσει των κανόνων/αρχών της Unesco και Συμβουλίου Ευρώπης. Σύμφωνα με πηγές, αυτό που ενδεχομένως να αλλάξει στα ελληνικά σχολικά βιβλία θα είναι το όνομα της γειτονικής χώρας, όπου δηλαδή αναγράφεται ως FYROM.
Έχει ενδιαφέρον πάντως ότι συμφωνήθηκε το πλαίσιο των εργασιών της Επιτροπής για τα σχολικά βιβλία να έχει ως βάση και την αντίστοιχη εμπειρία μεταξύ Πολωνίας και Γερμανίας, Γαλλίας και Γερμανίας.
Επόμενη συνάντηση της Επιτροπής θα πραγματοποιηθεί στις 12 Απριλίου, σύμφωνα με το κοινο ανακοινωθέν των δύο υπουργείων Εξωτερικών, στην Αθήνα.
Σε ό,τι αφορά το θέμα των εμπορικών σημάτων έχει ήδη δρομολογηθεί η συγκρότηση των αρμόδιων επιτροπών και θα υπάρξει σύντομα μια πρώτη συνάντηση της. Να σημειωθεί πάντως πως όπως έχει διευκρινιστεί από τον πρώην υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά σε ομιλία του στη Βουλή, (24-01-19) «από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ η συμφωνία των Πρεσπών, όσα προϊόντα φέρουν σήμερα την ένδειξη “made in/produced in/product of Macedonia”, θα πρέπει, βάσει της συμφωνίας, υποχρεωτικά να μετατραπούν σε “mede in/produced in/product of North Macedonia”.
Η επίσκεψη του πρωθυπουργού με δεκάδες επιχειρηματίες στα Σκόπια την Τρίτη αναμένεται να προλειάνει το έδαφος τόσο για τα θέματα στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί η αρμόδια επιτροπή όσο και κυρίως στην ενίσχυση των εμπορικών διμερών σχέσεων.
Αλεξάνδρα Βουδούρη
