Απειλή για τις τουριστικές περιοχές της Ευρώπης αποτελεί ο υπερτουρισμός με πολλές πόλεις να λαμβάνουν μέτρα για τον περιορισμό του, τη στιγμή που μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη Σαντορίνη.
Συγκεκριμένα πολλές μελέτες, που έχουν γίνει από διεθνείς οργανισμούς και Πανεπιστήμια σε πανευρωπαϊκό επίπεδο έχουν καταλήξει, ότι μέσα σε 10 χρόνια (2008-2018) ο τουρισμός πόλης αυξήθηκε κατά 57%, υπερδιπλάσιο από το ποσοστό αύξησης των ευρωπαϊκών χωρών, με αποτέλεσμα οι πόλεις να γίνονται θύματα του τουρισμού και οι αρνητικές επιπτώσεις να επιβαρύνουν τους μόνιμους κατοίκους.
Μετά από πολλά χρόνια σταθερής ανάπτυξης για πρώτη φορά το 2012 ο αριθμός των τουριστών σε παγκόσμιο επίπεδο ξεπέρασε το 1 δισεκατομμύριο άτομα, χωρίς οι προορισμοί να έχουν προετοιμαστεί για τέτοια ραγδαία αύξηση.
Με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για 1,8 δισεκατομμύρια τουρίστες το 2030 ο πλανήτης απειλείται με παγκόσμια κρίση.
Σύμφωνα με αυτές τις έρευνες τα αρνητικά του υπερτουρισμού είναι περισσότερα από τα θετικά αποτελέσματά του, αφού καταγράφεται αύξηση στις τιμές των κατοικιών, των προϊόντων και στο κόστος των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Γι’ αυτό και προτείνεται η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη διαχείριση, παρακολούθηση και χρηματοδότηση προορισμών παγκοσμίως.
Πολλές πόλεις έχουν ήδη αποφασίσει μέτρα για την αντιμετώπιση της αύξησης του τουριστικού ρεύματος.
Με τελευταία την Βενετία, όπου οι αρχές αποφάσισαν έναν επιπλέον φόρο της τάξης των 10 ευρώ το άτομο για όσους επισκέπτονται την πόλη, ανάλογα με την εποχή. Το νέο μέτρο, υπολογίζεται, ότι θα αποφέρει έσοδα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο, που θα δαπανηθούν για τη συντήρηση και τον καθαρισμό της πόλης.
Στο Skellig Michael της Iρλανδίας λαμβάνονται μέτρα, καθώς ο αριθμός των τουριστών είναι μιάμιση φορά πάνω από τον αριθμό που θεωρείται περιβαλλοντικά βιώσιμος.
Στο νησί Skye της Σκωτίας συζητείται η επιβολή τουριστικού φόρου, για να μειωθεί ο αριθμός των επισκεπτών και να αυξηθούν τα οφέλη για την περιοχή.
Τέλος στην Shoalhaven της Νέας Νότιας Ουαλίας, στην Αυστραλία, που κατακλύζεται από αυτοκίνητα γιατί θεωρείται ότι έχει την πιο λευκή άμμο στον κόσμο, το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να ορίσει υπεύθυνους κυκλοφορίας, που θα ανακατευθύνουν τους επισκέπτες στον κόλπο Jervis, αφού η περιοχή μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι 400 οχήματα και σήμερα φτάνουν πάνω από 5.000 την ημέρα.
Στη χώρα μας ο μεγαλύτερος κίνδυνος διαγράφεται για τη Σαντορίνη, για την οποία μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρεται σε άναρχη και χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό τουριστική ανάπτυξη με ορατό τον κίνδυνο να επέλθει πλήγμα τόσο για την τοπική κοινωνία, όσο και την ελκυστικότητα του νησιού ως τουριστικού προορισμού. Παράλληλα η ίδια μελέτη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τα νησιά του Ιονίου και την Πελοπόννησο.
Η Σαντορίνη κάθε χρόνο είναι από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς με ολοένα και περισσότερους τουρίστες να την επισκέπτονται. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία την δεκαετία του ’70 στο νησί υπήρχαν 3.375 κατοικίες, που πλέον ξεπέρασαν τις 13.888, ενώ το 2013 οι απαιτήσεις για ενέργεια ήταν 32 MW και το 2017 ξεπέρασαν τα 48 MW.
Όπως καταγράφει η μελέτη τα 3,3 εκατ. διανυκτερεύσεις του 2012 έφτασαν τα 5,5 εκατ, το 2017 (αύξηση 66%) με συνολικές αφίξεις 2 εκατ. ατόμων.
Αντίστοιχα και στις αφίξεις των κρουαζιεροπλοίων καταγράφηκε αύξηση με 474 κατάπλους και περίπου 750.000 επιβάτες το 2018, έναντι 406 κατάπλων και 620.000 επιβατών το 2017.
Αυτό σημαίνει από 2.000 έως και 18.000 επισκέπτες κρουαζιεροπλοίων την ημέρα, ενώ το 2017 αντιστοιχούσαν 108 τουρίστες ανά 100 κατοίκους.
Παράλληλα είναι κτισμένο το 15% της επιφάνειας του νησιού αντίθετα με άλλα ελληνικά νησιά όπου είναι κτισμένο μόλις το 1% της επιφανείας τους.
Λόγω του υπερτουρισμού οι τοπικές αρχές σήμαναν συναγερμό με ένα πρώτο μέτρο να μην αποβιβάζονται από τα κρουαζιερόπλοια πάνω από 8.000 άτομα την ημέρα.
Νεκτάριος Ανδριόπουλος
