Στο Ελσίνκι συναντώνται σήμερα ο αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, και ο ρώσος ομόλογός του, Βλαντίμιρ Πούτιν. Πρόκειται για την πρώτη επίσημη αμερικανορωσική σύνοδο από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Ο πήχυς των προσδοκιών είναι πάντως χαμηλά.
Σε σύντομες δηλώσεις που έκαναν οι δύο ηγέτες, πριν από την 90 λεπτών κατ’ ιδίαν συνάντησή τους, φάνηκαν συγκρατημένοι και δεν χαμογέλασαν σχεδόν καθόλου. “Εδώ και χρόνια δεν τα πηγαίνουμε καλά. Ο κόσμος θέλει να μας δει να τα πηγαίνουμε καλά. Μαζί έχουμε το 90% των πυρηνικών όπλων παγκοσμίως και αυτό είναι αρνητικό“, τόνισε ο αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος διευκρίνισε ότι στην ατζέντα θα βρεθούν μεταξύ άλλων οι εμπορικές σχέσεις και η Κίνα, “ο κοινός μας φίλος πρόεδρος Σι”, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρώσος πρόεδρος έφθασε στο προεδρικό μέγαρο λίγα λεπτά νωρίτερα από τον αμερικανό ομόλογό του.
Η Φινλανδία, αν και μέλος της ΕΕ, δεν ανήκει στη συμμαχία του ΝΑΤΟ και ως εκ τούτου θεωρείται ουδέτερο έδαφος. Παρόλα αυτά, για τη Μόσχα εδώ και δεκαετίες αποτελεί το σημαντικότερο μαξιλάρι ασφαλείας έναντι της Δύσης.
Χθες, λίγες μόνο ώρες πριν από τη συνάντηση, ο αμερικανός πρόεδρος αποκάλεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς του, αναφερόμενος στον εμπορικό πόλεμο που έχει ξεσπάσει ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ, ξεχνώντας προφανώς ότι εκείνος ήταν αυτόν που πέταξε το γάντι. Λίγο νωρίτερα, η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Τερίζα Μέι, είχε αποκαλύψει ότι ο Τραμπ, κατά την συνάντησή τους την Παρασκευή, της πρότεινε, αντί να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με την ΕΕ για το Brexit, να κινηθεί νομικά εναντίον της.
Ο Τραμπ δεν έχει ελευθερία κινήσεων
Η θέση του αμερικανού προέδρου είναι μάλλον δυσκολότερη. Για τις ΗΠΑ ο Πούτιν αποτελεί μέρος του προβλήματος. Οι λόγοι πολλοί και γνωστοί: η προσάρτηση της Κριμαίας, η εισβολή στην Ουκρανία και οι ρωσικές κυβερνοεπιθέσεις στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Είναι αμφίβολο, ωστόσο, κατά πόσον μπορεί ο Τραμπ να αποτελεί μέρος της λύσης αυτών των προβλημάτων.
Και ενώ έχουν απαγγελθεί κατηγορίες εναντίον 12 ρώσων πρακτόρων για τις κυβερνοεπιθέσεις, ο ίδιος ο Τραμπ κρατά ασαφή στάση στο ζήτημα. Και όσο οι έρευνες συνεχίζονται σχετικά με το κατά πόσον η ομάδα Τραμπ συνεργάστηκε με το Κρεμλίνο ή εάν οι επιθέσεις ενορχηστρώθηκαν αποκλειστικά με πρωτοβουλία της Μόσχας, και όσο ο αμερικανός πρόεδρος προκαλεί ανασφάλεια και διχάζει το ΝΑΤΟ και άλλους εταίρους του, τόσο παραμένουν οι αμφιβολίες. Αμφιβολίες που δεν πρόκειται να αμβλυνθούν ό,τι κι αν συμφωνηθεί στο Ελσίνκι. Γι’ αυτό ίσως δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για τον αμερικανό πρόεδρο να κάνει μία κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον ρώσο ομόλογό του.
Τι σημαίνει αυτό; Ο Τραμπ έχει εξαιρετικά περιορισμένη ευχέρεια κινήσεων για να προχωρήσει σε ουσιώδεις παραχωρήσεις. Θα πρέπει να μείνει ικανοποιημένος με μία συμβολική επιτυχία, την οποία, εν συνεχεία, θα μπορεί να παρουσιάσει στο twitter ως success story. Πρέπει να φροντίσει μόνο να μην δώσει την εντύπωση ότι έδωσε γη και ύδωρ στον Πούτιν. Σε κάθε περίπτωση, οι κυρώσεις έναντι της Μόσχας παραμένουν και η θέση του Τραμπ στο ΝΑΤΟ δεν αλλάζει: πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα να υπερασπιζόμαστε εαυτούς έναντι της Μόσχας.
Ο Πούτιν σε πλεονεκτική θέση
Αντιθέτως, για τον Πούτιν η συνάντηση είναι δώρο. Η επιθετικότητα που έχει επιδείξει σε πολλές περιπτώσεις, με πιο κραυγαλέα εκείνη της Ουκρανίας, τον έχει απομονώσει παγκοσμίως, έχει κοστίσει στη Ρωσία τη θέση στη G8, ενώ οδήγησε και στην επιβολή κυρώσεων. Και μπορεί η συνάντηση στο Ελσίνκι να έχει μικρότερη αξία σε επίπεδο συμβολισμού από ό,τι εάν πραγματοποιούταν στη Μόσχα ή την Αγία Πετρούπολη, το ουσιώδες εντούτοις είναι ότι μέσω αυτής επιβεβαιώνεται το γεγονός πως η Ρωσία είναι ισότιμος συνομιλητής με τις ΗΠΑ και απαραίτητος παράγοντας για την επίλυση πολλών διενέξεων και κρίσεων ανά τον πλανήτη, ακόμη και εάν ευθύνεται η ίδια για κάποιες εξ αυτών.
Ο Πούτιν γνωρίζει πολύ καλά ότι σε πολλά ζητήματα δεν υπάρχει πιθανότητα προσέγγισης με την Ουάσινγκτον. Παράλληλα, όμως, γνωρίζει ότι αυτή είναι μία πραγματική ευκαιρία να καταφέρει να πάρει κάτι από τον Τραμπ χωρίς να χρειαστεί να του δώσει τίποτα ο ίδιος. Γι’ αυτό ο Πούτιν όποια κι αν είναι η έκβαση της συνάντησης μόνο κερδισμένος μπορεί να βγει. Ο Τραμπ πάλι μάλλον όχι.
Δομίνα Διαμαντοπούλου
