Στο διαγωνισμό ταλέντων Eleonas got talent μέσα στη δομή φιλοξενίας προσφύγων του Ελαιώνα.
«Γιατί όχι;»
«Πεθαίνουμε σα το δέντρο, κανείς δεν μας ακούει». Ο Μοχάμεντ από τη Συρία με στεντόρεια φωνή, λίγη υπερηφάνεια και πολύ χαρά, τραγουδά στον διαγωνισμό ταλέντων μέσα στη δομή του Ελαιώνα. «Eleonas got talent» γράφει το πανό πίσω του. Πόσο οξύμωρη εικόνα: ένας διαγωνισμός ταλέντων ανάμεσα στα λυόμενα σπίτια του καταυλισμού, με ένα όνομα «βάρβαρα reality», και ένας μικρός που τραγουδά τον πόνο του πολέμου με χαρά.
Αν βρεθείς μέσα στη δομή του Ελαιώνα, και δεν μιλάς απλά για αυτήν, τα γεγονότα σε αποστομώνουν. Οι άνθρωποι χαρούμενοι, οι εθελοντές ξένοι, τα παιδιά ελεύθερα και η αναμονή να σχίζει τον αέρα.
« Όλοι έρχονται εδώ και νομίζουν ότι θα μείνουν δύο- τρεις μήνες. Όμως κάποιοι βρίσκονται ήδη εδώ δύο χρόνια» μου λέει ο Francisco Gentico που με ξεναγεί στο χώρο και μου παρουσιάζει τις 30 δραστηριότητες που διοργανώνει η ομάδα Project Elea – με νεαρούς εθελοντές κυρίως από την Ισπανία και τις ΗΠΑ- που βρίσκεται στη δομή φιλοξενίας από τον Ιούνιο του 2016.
«Κάποιοι μένουν κλεισμένοι όλη μέρα στο δωμάτιο τους και περιμένουν απλώς να φύγουν, ενώ αντίθετα άλλοι μένουν συνεχώς απασχολημένοι» διευκρινίζει για την συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή. Και μες απ΄ το τετραγωνικό μέτρο του δωματίου τους, συνεχίζουν τον δρόμο τους πάνω στη γη* σκέφτομαι.
Ο Francisco άφησε την πατρίδα του, την Αργεντινή, για να βοηθήσει αυτούς που δεν έχουν πατρίδα, χωρίς καμία προφανή ανταμοιβή. «Γιατί το κάνεις αυτό;» ρωτάω. «Γιατί όχι;» μου απαντάει αφοπλιστικά. «Γιατί όχι;» είναι και η απάντηση στο ερώτημα-που δεν τολμώ να του απευθύνω- «γιατί παλεύουν να στήσουν μια κανονικότητα μέσα στη δομή του Ελαιώνα;».
Χειραγωγώντας την αναμονή
Όμως τι μπορείς να κάνεις όταν η ζωή σου τεθεί «εν αναμονή»; Το άγχος της αναμονής είναι πολλές φορές βίαιο, έχει τη μορφή ενός ελάσσονος πένθους. Την παρατεταμένη αναμονή πρέπει να την οργανώσεις, να την χειραγωγήσεις**. Ο καθένας τη ζει όπως αντέχει: συμμετέχοντας σε έναν διαγωνισμό ταλέντων, στην πρωτεύουσα μιας χώρας που δεν μιλάς την γλώσσα της, χωρίς κάποια προφανή ανταμοιβή.
Για το χρυσό εισιτήριο
Χορός, μαθήματα Γερμανικών και Αγγλικών, σχολή ραπτικής, μπίνγκο, ποδόσφαιρο, γυμναστική, ζωγραφική, κινηματογράφος είναι μερικές μόνο από τις δραστηριότητες που απασχολούν άντρες και γυναίκες όλων των ηλικιών και τα παιδιά τους κάθε μέρα. Αλλά το θέμα του Σαββάτου είναι αδιαμφισβήτητα ο διαγωνισμός ταλέντου Eleonas got talent. Δύο νικητές κάθε Σάββατο παίρνουν το χρυσό εισιτήριο για τον μεγάλο τελικό. «Το χρυσό εισιτήριο». Τραγική ειρωνεία.
Τέσσερα μέλη της κριτικής επιτροπής διασφαλίζουν την αξιοπιστία του διαγωνισμού: ένας εθελοντής, ένας πρόσφυγας με καταγωγή από την Αφρική, ένας πρόσφυγας Σύρος και ένας από το Ιράν.
Οχτώ συμμετοχές-κυρίως παιδιά- θα επιδείξουν το ταλέντο τους. Ο καθένας φέρνει και κάτι από το σπίτι του: έναν μίνι προβολέα, ηχεία, cd player, μικρόφωνο(!) και ένα χαλί για να διαγωνιστεί η πολυπληθής ομάδα της γυμναστικής στα ακροβατικά. Και για την επισκέπτρια (με κατάλαβαν από μακριά) κέρασμα- χουρμάδες παρόλο που οι ίδιοι δεν τρώνε καθώς διανύουμε την 5η μέρα Ραμαζανιού και είναι ακόμα μέρα.
Χορεύουν χωρίς τις αγκυλώσεις που πολλές φορές συναντάς στα «τεχνολογικά» παιδιά της Ευρώπης. Τραγουδούν δυνατά αν και κάποιοι παλεύουν με τις νότες. Χειροκροτούν, συμμετέχουν, επιβραβεύουν, δεν κρίνουν. Χειραγωγούν την αναμονή.
Διεκδικούν το δικαίωμα να είναι παιδιά
Ο Ryan, ο Roham, η Hanie, ο Soheil, η Yara, ο Mohammed, ο Ebrahim και η Rose Gymnastic Team από το Ιράν, το Αφγανιστάν και τη Συρία, που πιθανότατα αγνοούν την καταγωγή του show στο οποίο συμμετέχουν, δεν αναζητούν τη δόξα. Διεκδικούν το δικαίωμα να είναι παιδιά.
Η μέρα τελειώνει με την εντυπωσιακή εμφάνιση της ομάδας γυμναστικής. Δεν είναι μια ευκαιριακή συμμετοχή που θέλει απλά να διασκεδάσει. Η ομάδα έχει δουλέψει πολύν καιρό, κάθε κίνηση της επιβραβεύεται με δυνατό χειροκρότημα από το κοινό, και με τέσσερα χρυσά «δεκάρια» από την κριτική επιτροπή.
Στην ομάδα αυτή κρυβόταν πολύ ταλέντο, που σίγουρα δεν θα μπορέσει να βρει το δρόμο του και να λάμψει όπως του αξίζει. Η εκκρεμότητα θα τους στερήσει το δικαίωμα.
Τα φώτα σβήνουν, η σκηνή μαζεύεται, οι νικητές γελούν, οι ηττημένοι δε νιώθουν ότι αδικήθηκαν. Αποτραβιούνται όλοι για το μοναδικό γεύμα της ημέρας. Κι εγώ;
Αν έφυγα τρέχοντας από το camp, δεν ήταν από φόβο ή βιασύνη. Ήταν από ντροπή. Γιατί όσο και αν προσπαθούν όλοι -πρόσφυγες και εθελοντές- η δομή φιλοξενίας δεν έχει καμία κανονικότητα.Μοιάζει ξεχασμένη στη βιομηχανική ζώνη του Ελαιώνα. Πόσο ταλέντο και ζωή έχει θαφτεί εκεί; Μοιάζει με την τιμωρία του Σίσυφου. Μοιάζει ενοχική. Και αναρωτιέμαι πως να γράψεις για αυτήν την ενοχή;
Βάσια Μπακετέα
* «Εσύ και μες απ΄ το τετραγωνικό μέτρο του κελλιού σου
θα συνεχίσεις τον δρόμο σου πάνω στη γη»
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, Τάσος Λειβαδίτης
**Η αναμόνη, «Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου» Ρολάν Μπαρτ
